Algemeen

Pensioenen in het onderwijs

De AOb komt op voor jouw belangen nu en straks. Voor veel mensen is een pensioen nog ver weg. Maar een pensioen is niets anders dan uitgesteld loon. Waarschijnlijk moet jij straks tientallen jaren rondkomen van het geld dat nu - namens jou - wordt belegd door het pensioenfonds ABP.

Daarom zit de AOb er bovenop. We onderhandelen met werkgevers, met de overheid en met het pensioenfonds over jouw inkomen straks. Sinds 2019 is er een pensioendeal over een nieuw stelsel. In mei 2023 nam de Eerste Kamer deze wet om de pensioenen te vernieuwen definitief aan. Het zal nog zeker vijf jaar duren voordat de wijzigingen voor iedereen zijn doorgevoerd.

In dit dossier houden we je op de hoogte van de laatste stand van zaken over de invoering van de nieuwe pensioenregeling bij het ABP en kunnen leden interessante artikelen vinden die te maken hebben met het pensioen. Benieuwd wat de AOb precies doet voor de pensioenen? Lees dan dit artikel.

We onderhandelen namens jou over je pensioen

De AOb is onderdeel van de FNV, en zit aan tafel bij alle onderhandelingen met overheid, werkgevers en pensioenbeheerders over de pensioenen van onderwijspersoneel. Worden we het eens aan de onderhandelingstafel? Dan gaat de overeenkomst naar onze leden. Wijzen AOb-leden het voorstel af, dan gaan we opnieuw onderhandelen.

Waarom moest het pensioen op de schop?: De arbeidsmarkt is veranderd. De tijd dat je levenslang binnen één sector werkt, is voorbij. Mensen switchen tussen banen of werken een tijdje als zelfstandige. Daarnaast worden we ouder waardoor het pensioen onbetaalbaar is. In juni 2019 kwamen de bonden, de werkgeversorganisaties en toenmalig minister Wouter Koolmees van Sociale Zaken tot een pensioendeal.
Wat zijn de grootste veranderingen?: Pensioenfondsen doen geen harde beloftes meer. Ze geven niet meer de garantie dat je 1000 euro per maand krijgt als je met pensioen gaat. Dat wordt een streven. Je kunt zien wat het vermogen is van het pensioenfonds, welk geld daarvan voor jou is gereserveerd en de verwachte uitkering. De uiteindelijke hoogte van je pensioen zal afhangen van opbrengsten uit beleggingen. Je ziet dus directer of het goed of slecht gaat.
Daarnaast verdwijnt de ‘doorsneepremie’. Nu betaalt iedereen binnen een sector dezelfde premie en bouwt iedereen hetzelfde pensioen op. In het nieuwe stelsel blijven werknemers dezelfde premie betalen en gaat het premiegeld naar het persoonlijk aandeel in het pensioenvermogen. Het geld van jongeren kan namelijk langer renderen en zal dus naar verwachting een hoger pensioen opleveren.
Wordt het pensioen onzekerder?: Ook met de garanties die pensioenfondsen nu nog geven is er in de praktijk geen echte zekerheid. Wil je een gegarandeerd laag pensioen of een onzekerder hoog pensioen? In het nieuwe stelsel is er een mate van zekerheid, omdat je kunt zien wat er voor jou is gespaard. Dat zal niet in één keer verdampen, pensioenfondsen blijven beleggen aan de hand van hun verplichtingen en hun deelnemers-populatie.
Wat zijn de voor- en nadelen van het nieuwe pensioenstelsel?: Het stelsel zat gevangen in strikte regels die horen bij harde pensioenbeloftes. Doordat pensioenfondsen geen garanties meer geven zullen dekkingsgraden – het geld dat pensioenfondsen nu in kas moeten hebben om pensioenen in de toekomst te betalen – er als dominante factor uit gaan. Net als strenge regels over rekenrentes. Pensioenfondsen kunnen dus makkelijker en eerder geld uitdelen als het goed gaat. Maar ook sneller korten in slechtere tijden.
Wat vindt de AOb ervan?: De FNV – waar de AOb onderdeel van is – zat aan tafel bij de onderhandelingen over het pensioen. In 2019 keurde een meerderheid van de AOb-leden in een referendum de pensioendeal op hoofdlijnen goed. Ook het ledenparlement van de FNV heeft met de uitwerking ingestemd. In dit parlement heeft de AOb acht zetels. Ook de Algemene Vergadering van de AOb heeft de pensioendeal besproken en kon zich in de uitwerking vinden.

Akkoord op hoofdpunten

Er ligt een akkoord op hoofdpunten voor een nieuwe pensioenregeling bij pensioenfonds ABP. De overeenkomst is nodig vanwege de nieuwe Pensioenwet. Alle details over het akkoord vind je in dit nieuwsbericht.

Uitgewerkt akkoord

Eind februari 2024 hopen de partijen een uitgewerkte versie te hebben met een toelichting op alle gemaakte afspraken. Dit heet een concept-transitieplan en is een verplicht onderdeel vanwege de wet.

Voorleggen bij verenigingen gepensioneerden

Verenigingen van gepensioneerden en voormalige deelnemers worden gehoord over de uitgewerkte versie (het concept-transitieplan) van de nieuwe pensioenregeling bij het ABP. Zij zijn namelijk niet rechtstreeks betrokken bij het overleg.

Informatiebijeenkomsten voor leden

De AOb houdt in vijf regio's bijeenkomsten voor leden om te praten over de nieuwe regeling. Er komt ook een webinar over dit onderwerp.

Achterbanraadpleging bij werkgevers en bonden

AOb-leden zullen een mail krijgen waarmee ze hun stem kunnen uitbrengen over de nieuwe pensioenregeling. AOb-pensioenadviseur Roelf van der Ploeg: Zodra het definitief is, kan het ABP voorbereiden op de invoering en de Nederlandse Bank heeft de tijd om te toetsen of de afspraken aan alle wettelijke eisen voldoen.

Invoering nieuwe pensioenregeling

Op deze datum gaat de nieuwe pensioenregeling in en is deze helemaal aangepast volgens de nieuwe Pensioenwet.

Hoe gaat het nieuwe pensioenstelsel eruitzien?: Het pensioenfonds beschikt nu over één grote pot pensioenvermogen dat op één manier wordt belegd. In het nieuwe stelsel krijgt elke deelnemer zijn eigen potje. Het voordeel is dat de beleggingen dan afgestemd worden op de leeftijd. Zo kan het geld van jonge deelnemers volledig in risicovollere beleggingen worden gestoken, zoals aandelen en vastgoed. Die leveren doorgaans meer rendement op en er is genoeg tijd om tussentijdse beursdips op te vangen. Vanaf 45 jaar wordt het risico vervolgens geleidelijk afgebouwd, door obligaties aan de beleggingsportefeuille toe te voegen. Als het moment nadert dat de beleggingen voor een pensioen moeten gaan zorgen, is er meer zekerheid nodig.

AOb-beleidsmedewerker Roelf van der Ploeg ziet voordelen. “Op dit moment past het beleggingsbeleid niet bij de specifieke behoefte van de verschillende groepen. Jongeren leveren een deel van hun rendement voor ouderen in, terwijl ouderen een deel van hun bescherming opgeven. Dat gaat dus veranderen.” Nog een voordeel van de nieuwe aanpak: mocht je na een aantal jaar in het onderwijs besluiten voor jezelf te beginnen -wat op dit moment qua pensioenopbouw erg ongunstig is- dan heb je met de nieuwe regeling al een groot deel van je pensioen binnen.
Wanneer gaat de nieuwe pensioenregeling in bij pensioenfonds ABP en wat merk ik daarvan?: Vanaf 1 januari 2027 gaat de nieuwe regeling in bij pensioenfonds ABP. Er ligt nu een akkoord op hoofdpunten over hoe de regeling eruit moet zien. Dat akkoord werken de bonden en werkgevers verder uit zodat het in de zomer van 2024 voorgelegd kan worden. Je zult er weinig van merken. Alle pensioenen blijven minimaal gelijk of gaan iets omhoog. Het ABP zal alle deelnemers op de hoogte houden van de invoer.
Heb ik al iets kunnen merken van het nieuwe pensioenstelsel: Ja, het nieuwe pensioenstelsel zorgt ervoor dat de pensioenen meer mee bewegen met de economie. Hierdoor kunnen pensioenfondsen sneller indexeren. Een vernieuwing van het pensioenstelsel was nodig vanwege de veranderende arbeidsmarkt waarbij werknemers lang niet meer altijd bij ''een baas blijven werken. Ook de levensverwachting gaat omhoog, dus was een vernieuwing noodzakelijk om pensioenen betaalbaar te houden.
Als ik overlijd, krijgen mijn nabestaanden dan mijn persoonlijke pensioenpotje?: Nee, zij krijgen niet het pensioenpotje. Het ABP zal hun een nabestaandenpensioen uitkeren. In de nieuwe regeling zijn de afspraken rondom dit pensioen verbeterd vergeleken met het oude stelsel. Vooral werknemers met de laagste inkomens profiteren hiervan, maar ook voor middeninkomens is het opgeplust. Nabestaanden krijgen 41 procent van het laatste salaris op de rekening gestort. Ook kinderen die achterblijven krijgen tot hun 25e levensjaar 7 procent van het laatste salaris.

Op dit moment (in het oude pensioenstelsel) ontvangen nabestaanden een stuk minder, omdat de berekening wordt gemaakt op basis van het te bereiken pensioen en niet over het laatste salaris. AOb-pensioenadviseur Roelf van der Ploeg: "Het pensioenbedrag -inclusief AOW- is al zo’n 70 procent van het loon. Met een inkomen van 35 duizend euro betekent dat het nabestaandenpensioen over 20 duizend euro wordt berekend. Het te bereiken pensioen is dan 14 duizend euro. Het nabestaandenpensioen voor AOW-leeftijd is dan een kleine 10 duizend euro. In de nieuwe regeling zal het nabestaandenpensioen 41 procent zijn van 35 duizend euro. Nabestaanden ontvangen dan 14.350 euro. Een aanzienlijke verbetering ten opzichte van de huidige regeling." Lees ook dit artikel met meer informatie over het nabestaandenpensioen.