Mbo-docent geschorst na kritisch boek over onderwijsvernieuwing

In het boek ‘Wanneer krijgen we weer les?’, dat sinds oktober in de winkel ligt, beschrijft Van Manen van binnenuit de worsteling bij haar eigen pedagogische opleiding als na de zomer van 2017 klassikale lessen moeten wijken voor een vorm van gepersonaliseerd onderwijs.

De naam van de instelling hield Van Manen buiten het boek. Voor collega’s gebruikte ze fictieve namen. Volgens De Gelderlander, dat het nieuws over de schorsing vrijdag naar buiten bracht, worden sommige medewerkers herkend en op het boek aangesproken. De krant citeert een reactie die de schoolleiding op het intranet plaatste: ‘We hebben de docent erop gewezen dat de manier waarop kritiek is geuit niet acceptabel is. De vrijheid van meningsuiting en kritische, inhoudelijke feedback juichen we natuurlijk toe, maar een aantal spelregels heeft de docent overtreden.’

Van Manen, die sinds begin december geschorst is, wil niet reageren. Haar werkgever evenmin: een woordvoerder van Roc Nijmegen laat in de Volkskrant weten niet in te willen gaan op individuele medewerkers. De schorsing leidt tot verontwaardigde reacties op Twitter. Ook op de site van De Gelderlander is er veel bijval voor Van Manen.

Maatwerk

Haar boek schetst ‘de opmerkelijke praktijk van gepersonaliseerd onderwijs’, zoals de ondertitel luidt. Zo’n vierhonderd mbo-leerlingen krijgen onder het mom van ‘flexibel leren’ en ‘meer maatwerk’ veel vrijheid in de manier waarop en het tempo waarin ze hun leerdoelen halen. Docenten moeten hen als ‘leercoach’ daarbij begeleiden, maar lopen tegen allerlei praktische en pedagogische problemen aan. Van Manen signaleert hoe een deel van de studenten, met name op niveau 3, moeilijk uit de voeten kan met het onderwijsconcept en achterop raakt. Het boek – een persoonlijke vertelling vol wonderlijke anekdotes – beslaat het voorbereidingsjaar en de twee jaar na invoering.

Van Manen signaleert hoe een deel van de studenten, met name op niveau 3, moeilijk uit de voeten kan met het onderwijsconcept en achterop raakt

“Wat je ziet is dat kritiek vaak niet wordt gepikt door het management. Het wordt al snel een ongelijke strijd”, reageert directeur Gerjan de Waard van Scriptum, uitgever van het boek. Van Manen stond erop dat er geen namen zouden worden genoemd in het boek. “Paula heeft vanaf het begin gezegd: Ik maak iedereen onherkenbaar. Had het boek dan onder een pseudoniem gepubliceerd moeten worden? Dat gaat wel heel erg ver.”

Innovatiekracht

Volgens het intranetbericht van de schoolleiding heeft de publicatie ‘angst’ gecreëerd. ‘Deze vorm van openbaarheid zorgt ervoor dat collega’s zich in hun integriteit en privacy voelen aangetast. Er ontstaat angst, het laatste wat we nodig hebben als we een open dialoog willen voeren. Op deze manier frustreert het boek de innovatiekracht van ROC Nijmegen.’

“Alleen al dat woord: innovatiekracht, je mag best opschrijven dat ik daar een slappe plasser van krijg”, reageert uitgever De Waard. “Het gaat niet over elektrische auto’s, maar over onderwijs, het gaat om kinderen. Kom nou toch, in wat voor wereld leef je dan als je dat in je verklaring zet?”

‘Het gaat niet over elektrische auto’s, maar over onderwijs, het gaat om kinderen’

Van Manen hield er vooraf rekening mee dat niet iedereen haar het boek in dank zou afnemen, vertelde ze afgelopen december in een interview met het Onderwijsblad. ‘Dat heb ik ingecalculeerd. Dit belang overstijgt het belang van één school. Het is een maatschappelijk relevant onderwerp. Ik hoop dat andere scholen lessen kunnen trekken uit mijn ervaringen en er hun voordeel mee doen. En wat voor mij persoonlijk een grote drijfveer is: ik hoop de situatie voor studenten te verbeteren.’