Lerarentekort wordt snel voelbaar in heel Nederland

Tekst Algemene Onderwijsbond - 13 september 2019 - 3 Minuten om te lezen

Beeld: Typetank

Wanneer het overheidsbeleid niet ingrijpend verandert, krijgen kinderen, ouders en scholen overal met tekorten te maken. Dat mogen we niet laten gebeuren. De oproep van de AOb is simpel: 'Investeer in onderwijs'.

Iedereen wist dat het lerarentekort eraan kwam. Al sinds 2011 waarschuwen onderzoekers politiek Den Haag in rapporten voor het tekort. Even leek het mee te vallen: door de latere aow-leeftijd schoof de pensioenleeftijd op en tijdens de economische crisis bleef onderwijspersoneel honkvast.

Iedereen wist ook dat het lerarentekort eraan kwam

Inspelen

Dat uitstel van de tekortgolf is door de beleidsmakers niet benut om in te spelen op wat komen ging. Toen de onderwijsbonden in crisistijd keer op keer riepen dat werkloze pabo-afgestudeerden behouden moesten blijven, gaf het toenmalige kabinet Rutte-II pas aan het einde van de regeerperiode geld om extra jonge afgestudeerden van de pabo aan te stellen.

De prognoses in de animatie geven het tekort weer bij ‘ongewijzigd beleid’. Het huidige 'Plan van aanpak lerarentekort' dateert van begin 2017 en probeert meer mensen naar het onderwijs te lokken. Er zijn wat bescheiden successen, zoals een aardig aantal zij-instromers en meer mensen in de deeltijdopleidingen, maar die hebben de snelheid waarmee het tekort toeneemt niet bij kunnen houden. Er is dus méér nodig, een drastisch andere aanpak, een impuls, een plan dat perspectief biedt.

Er is méér nodig, een drastisch andere aanpak, een impuls, een plan dat perspectief biedt

Deze animatie beperkt zich tot het primair onderwijs, de basisscholen en het speciaal onderwijs. Daar is het tekort het grootst en het meest duidelijk in kaart te brengen. In het voortgezet onderwijs is het ook crisis, maar dan per schoolvak. Kijk je naar de cijfers van onderzoeksbureau Centerdata, het bureau dat cijfers aanlevert aan het ministerie van Onderwijs, dan kleurt de kaart van Nederland al in 2023 knalrood voor klassieke talen, informatica, natuurkunde, Duits, scheikunde, Frans en lichtrood bij wiskunde.

Verantwoording gebruikte gegevens
Voor de kaarten in de animatie in de periode 2016-2019 is gebruikgemaakt van de spanningsindicator arbeidsmarkt van het UWV in het eerste kwartaal van ieder jaar. Deze spanningsindicator geeft de verhouding weer tussen het aantal werklozen en het aantal vacatures in de regio. Het UWV gebruikt de typeringen 'zeer ruim', 'ruim' en 'gemiddeld', deze typeringen zijn in de animatie groen. Dat staat voor geen of nauwelijks tekort. De UWV-typeringen 'krap' en 'zeer krap' kregen de kleur oranje, wat staat voor een tekort. Van de grijs gekleurde gebieden heeft het UWV geen of onvoldoende gegevens om de indicator te berekenen.

De kaarten met de prognoses voor 2020 tot en met 2028 komen uit het laatst gepubliceerde onderzoek van Centerdata voor het ministerie van Onderwijs: 'De toekomstige arbeidsmarkt voor onderwijspersoneel 2018-2028'. In dit rapport worden voorspellingen gedaan van onvervulde vacatures, zowel in absolute aantallen als in een percentage ten opzichte van de te verwachten behoefte aan leraren en directeuren. Bij het in kaart brengen daarvan gebruikt Centerdata een in elkaar overvloeiende reeks van kleuren. Deze is in de animatie teruggebracht tot drie categorieën, op basis van de tekortpercentages die Centerdata heeft berekend. Dat zijn 0 tot 2 procent groen, oftewel geen of nauwelijks tekort. Bij 2 tot 7 procent oranje, een tekort. Meer dan 7 procent - oplopend tot ruim 18 procent - is rood, een ernstig tekort.

Het beeldfragment van de heidag van het kabinet Rutte III is afkomstig uit het NOS Journaal van 20 augustus 2019.

Lees ook: 'Altijd te laat', een longread over hoe de overheid de problemen op de arbeidsmarkt in het onderwijs steeds weer verergert.
Meer weten over de acties? Ga naar de actie-pagina.