Verheggen: 'Structurele maatregelen nodig om lerarentekort op te lossen'
"Alleen structurele maatregelen, zoals een beter salaris en minder werkdruk, kunnen het lerarentekort oplossen", benadrukt AOb-voorzitter Liesbeth Verheggen. Helaas verwacht zij bij het Kamerdebat vandaag vooral veel noodmaatregelen voor de korte termijn en weinig investeringsplannen. "Die zijn nodig, maar het moet én én zijn."
Verheggen noemt dat treurig. "Onderzoek van de econoom Wimar Bolhuis laat zien dat politieke partijen stelselmatig mooie verkiezingsbeloften doen over onderwijsinvesteringen, maar onderwijs bij de formatie gebruiken als melkkoe om andere problemen op te lossen."
Investeren in onderwijs klinkt namelijk goed in verkiezingstijd, zo schrijft Bolhuis in zijn vandaag verschenen proefschrift, net als bezuinigen op het overheidsapparaat. In de praktijk geven kabinetten uiteindelijk meer uit aan de overheidsbureaucratie dan in de verkiezingsprogramma’s werd beloofd en is er meer belastingverlaging voor bedrijven.
Grondstof
"Dat moet anders", zegt Verheggen. "Nu de gaskraan dicht gaat, is kennis onze belangrijkste grondstof. Investeer daarom in onderwijs." De AOb heeft daarom aan de vooravond van het lerarendebat in de Tweede Kamer duidelijk gemaakt dat meerdere kabinetten doelbewust hebben gekort op de arbeidsvoorwaarden voor onderwijspersoneel. "Elf keer op de structurele salarisverhoging, 19 keer op de incidentele looncomponent!" Kortingen die het onderwijspersoneel honderden miljoenen heeft gekost, zo bleek uit het rapport Evaluatie referentiemodel waarvan de AOb de belangrijkste feiten voor de Tweede Kamer op een rij zette.
Onderzoek laat zien dat politieke partijen stelselmatig mooie verkiezingsbeloften doen over onderwijsinvesteringen, maar onderwijs bij de formatie gebruiken als melkkoe
Vicieuze cirkel
De bond maakt zich verder grote zorgen over de werkdruk die het lerarentekort veroorzaakt. "Personeel komt in een vicieuze cirkel", signaleert de AOb-voorzitter. "Het gaat vaak om de leraar die er niet is, maar wij maken ons ook grote zorgen om het personeel dat ér wel is en de zaak moet oplossen. We zien dat de werkdruk oploopt als er een collega uitvalt, daardoor vallen er weer meer collega’s uit, zo bewijzen de ziekteverzuim-cijfers nu al. Tijd voor nascholing wordt ingeperkt omdat er geen invallers zijn." Ook daarover informeerde de AOb de Tweede Kamer met een brief.
Voor het basisonderwijs wordt als oplossing vaak genoemd dat alle leraren een paar uur langer moeten werken. "Maar uit ons werkdrukonderzoek blijkt dat leraren allang overwerken", zegt Verheggen. "Dus is het onrealistisch om te vragen om nog een paar uur extra te werken.
Bovendien werken veel leraren parttime om persoonlijke redenen. Vanwege de balans privé en werk, of om de werkdruk op te vangen, zo blijkt uit ons onderzoek."
Krimp
In het voortgezet onderwijs, waar het aantal leerlingen terugloopt, groeit het lerarentekort langzamer. Voor de AOb reden om er voor te pleiten om bij krimp géén formatie te verminderen, maar docenten boventallig in dienst te houden. "We hebben daarvoor ook gepleit toen er nog werkloosheid was in het basisonderwijs, maar het tekort al zagen aankomen. De politiek heeft dat niet willen financieren. Laten we leren van het basisonderwijs en in het voortgezet onderwijs nu wel leraren vasthouden die we zo hard nodig hebben."
Vanaf 13.30 uur debatteert de Tweede Kamer in een algemeen overleg over het lerarenbeleid.
