SER-advies: ‘Pak lerarentekort, hoge werkdruk en volle klassen aan’

De plek waar je wieg staat is nog steeds bepalend voor de kansen die je krijgt in je leven, zo signaleert de Sociaal-Economische Raad in het rapport Gelijke kansen in het onderwijs. Het onderwijs is een belangrijk middel om hier verandering in te brengen, maar speelt nog niet de rol van de ‘grote gelijkmaker’. ‘Integendeel’, zegt de SER, ‘de kansenongelijkheid wordt er soms eerder vergroot dan verkleind.’

Dat laatste komt onder andere doordat de randvoorwaarden niet op orde zijn. ‘Er bestaan grote knelpunten, zoals lerarentekorten, een te grote werkdruk en te volle klassen.’ Verder zouden leerlingen te vroeg worden voorgeselecteerd voor één bepaald onderwijstype.

‘Zorg voor kleinere klassen, meer salaris, minder werkdruk, meer tijd voor voorbereiding, en voor de inzet van onderwijsassistenten’

De SER komt met een groot pakket aan aanbevelingen om de kansengelijkheid te bevorderen. ‘Pak het lerarentekort aan. Zorg voor kleinere klassen, meer salaris, minder werkdruk, meer tijd voor voorbereiding, en voor de inzet van onderwijsassistenten.’ Ook zou moeten worden geïnvesteerd in de ontwikkeling en kwaliteit van leraren en schoolleiders.

Klassenverkleining kan volgens de SER bijdragen aan betere onderwijsprestaties van leerlingen en aan effectiever lesgeven. ‘Daarmee kan onder meer het tij van dalende onderwijsprestaties op het gebied van rekenen en taal worden gekeerd.’

Brugklas

Verder zouden leerlingen in Nederland te vroeg worden geselecteerd voor een bepaald onderwijstype. ‘Later selecteren dan op elf- of twaalfjarige leeftijd moet de norm worden. Bijvoorbeeld door het extra financieren van brede scholen en een ‘Brede Brugklas Bonus’. Maar in zo’n brede brugklas moet wel ruimte zijn voor voldoende differentiatie tussen leerlingen, zegt de SER. ‘En dat kan alleen met kleinere klassen en voldoende tijd voor leraren.’

Corona

De kansenongelijkheid tussen leerlingen is volgens de SER het afgelopen jaar nog eens vergroot door de coronacrisis. Kinderen uit gezinnen met een lagere sociaaleconomische achtergrond hebben meer last van de maatregelen die vanwege corona zijn genomen. ‘Zo is de kloof vergroot tussen kinderen met een stimulerende en faciliterende thuisomgeving en kinderen die dat ontberen.’

‘De basis van het onderwijs moet worden versterkt’

Via het nationaal actieplan NPO wordt de komende tweeënhalf jaar 8,5 miljard euro extra geïnvesteerd in het onderwijs. En dat is mooi, vindt de SER, maar het geld is tijdelijk. ‘Er is behoefte aan integraal, structureel en duurzaam beleid, waarbij de basis van het onderwijs wordt versterkt, de kwaliteit wordt verhoogd en alle kinderen passende ondersteuning krijgen om zich zo goed mogelijk te kunnen ontwikkelen.’

“Kansengelijkheid is in ieders belang”, zegt SER-kroonlid Steven van Eijck, oud-staatssecretaris (LPF) en fiscaal econoom. ‘Iedereen moet de kans krijgen om zich te ontplooien naar de eigen mogelijkheden. Het is fijn om je talenten te benutten, te doen waar je goed in bent en je verder te ontwikkelen. En dat is ook gewoon goed voor onze samenleving.”

Meer lezen?

Kleine klas schept ruimt voor leraar en leerling

Onderwijsraad: Verbind nationaal programma onderwijs aan structurele investeringen

Onderwijsraad pleit voor moderne middenschool