Inspectie: corona zorgde voor hogere werkdruk en meer stress
Onderwijs geven met de opgelegde coronamaatregelen bezorgde leraren en schoolleiders een hogere werkdruk en meer stress. In het voortgezet (speciaal) onderwijs, speciaal onderwijs en mbo is het welbevinden van docenten verslechterd. Bij oudere studenten en leerlingen gingen de motivatie, het welbevinden en concentratie achteruit. Zij voelen de gevolgen meer dan jongere leerlingen.
Beeld: Typetank
Dat concludeert de Onderwijsinspectie in een reeks factsheets na een onderzoek dat dit voorjaar is uitgevoerd in alle onderwijssectoren. De inspectie deed dat door leerlingen, studenten, onderwijspersoneel en bestuurders te bevragen over de zestien maanden -half maart 2020 tot en met zomer 2021- onderwijs met coronamaatregelen.
Zorgen sociaal-emotionele ontwikkeling
Over de hele linie ziet de inspectie dat er veel minder zorgen zijn over kennisachterstanden dan in het begin van de pandemie verwacht werd. De focus werd ook vooral gelegd op rekenen en taal en de inspectie constateert dat dit heeft geholpen. Een punt van zorg is de sociaal-emotionele ontwikkeling van leerlingen en studenten. Daar was veel minder aandacht voor. Doordat stages niet doorgingen zijn achterstanden opgelopen en missen studenten belangrijke vaardigheden. Maar ook bij kleuters had corona impact op de sociaal-emotionele ontwikkeling. De inspectie ziet dat kleuters op dit gebied achterlopen. ‘De RIVM-maatregelen hadden impact op de interactie tussen leraar en kind’, zo schrijft de inspectie.
Zware wissel
In meerdere onderwijssectoren trok corona een zware wissel op het personeel. Zo signaleren besturen in het voortgezet onderwijs een toename van stress en een afname van het welbevinden in hun teams. Bijna de helft van de schoolbesturen maakt zich zorgen over een aanzienlijke groep docenten en hun welbevinden. Ook in het speciaal onderwijs en voortgezet speciaal onderwijs zijn teamleden ‘moe’.
Tweederde van de teamleiders in het mbo zegt dat het welbevinden van docenten is verslechterd
In het vso gaf bijna een derde van de ondervraagden aan dat hun welbevinden achteruit was gegaan. In het speciaal onderwijs gold dat voor ongeveer een derde. In het mbo geven docententeams aan dat ze het moeilijk hebben gehad. Tweederde van de teamleiders in het mbo zegt dat het welbevinden van docenten is verslechterd. In het primair onderwijs bleef het welbevinden ongeveer gelijk, aldus de inspectie. Wel hadden ze in deze sector te maken met stress en druk, en misten ze vooral het sociale contact.
Oudere leerlingen
Bij oudere studenten zijn de gevolgen groter dan bij jongere leerlingen. Zo signaleerden de meeste mbo-teams dat hun studenten het sociale contact misten, het psychisch zwaar hadden en een gebrek aan motivatie ervaarden. De helft van de teamleiders zag dat er meer studenten dan normaal waren met achterstanden. Vooral kwetsbare studenten werden harder geraakt. Ook stages die niet doorgingen hebben impact. Eenvijfde van de docententeams en van de teamleiders vond dat de kwaliteit van de stages lager was dan normaal. Leerlingen deden minder routine op en oefenden minder met werkprocessen.
In het hoger onderwijs ging het met de motivatie niet veel beter. Studenten hadden een moeilijk jaar, zo zien de inspecteurs
In het hoger onderwijs ging het met de motivatie niet veel beter. Studenten hadden een moeilijk jaar, zo zien de inspecteurs. Een derde van de studenten geeft aan lagere cijfers te hebben gehaald. In het voortgezet onderwijs zijn leerlingen ook bezorgd. Een kwart van de leerlingen is bang dat ze opgelopen achterstanden niet meer inhalen. Een meerderheid geeft aan dat het leren minder goed lukte en dat ze lagere scores behaalden.
Ongelijk
Wat de inspectie daarnaast ziet, is dat de corona-last ongelijk verdeeld was. De verschillen tussen groepen leerlingen bleven bestaan en er zijn meer zorgen over kwetsbare leerlingen. Zo is de impact op de sociaal-emotionele ontwikkeling groter voor leerlingen en studenten met een extra ondersteuningsbehoefte.
Trots
Wel geven docenten, schoolleiders en bestuurders aan ‘trots’ te zijn op wat ze in de coronatijd hebben bereikt. Zo ervaarden ze in het primair onderwijs ook meer waardering van ouders. De coronatijd zorgde ervoor dat het onderwijs op een andere manier moest werken en dat kan ook winst opleveren. ‘Zo wordt er gepleit voor kleinere klassen en voor intensievere persoonlijke begeleiding’, schrijft de inspectie. Een ander voordeel was het verbeterde contact met ouders en soms was online fijn omdat het tijdwinst opleverde.
