Herwaardering ondersteuners komt slecht van de grond

Tekst Joëlle Poortvliet - redactie Onderwijsblad - 20 december 2021 - 5 Minuten om te lezen

Beeld: Fred van Diem

Schoolbesturen in het primair onderwijs kregen vanwege corona uitstel, maar moesten het werk van hun ondersteunend personeel en directeuren toch echt voor november 2020 tegen het licht houden. Welke taken voeren ze uit? En krijgen ze daarvoor de juiste beloning?

Onderwijsassistenten nog lang niet altijd, blijkt uit navraag op sociale media. “Ons bestuur wil het liefst geen onderwijsassistenten hoger dan schaal 4, want dan zijn we te duur”, laat Nikita Kamphorst weten. “Als ik in schaal 5 wil komen moet ik een ontwikkeltraject in, hoewel ik nu al op het niveau van schaal 5 functioneer.”

Onderwijsassistent Rianne Otten zegt: “Bij ons bestaan alleen onderwijsassistent type A*De PO-raad en de vakbonden hebben drie type onderwijsassistenten beschreven: A, B en C. Assistent A (schaal 4) verzorgt leerlingbegeleiding en onderwijsondersteuning die vooraf is afgestemd met de leraar. Type B (schaal 5) doet hetzelfde, maar stelt zich onder andere proactief op door verbetervoorstellen te doen. En onderwijsassistent C (schaal 6) is weer een tikkeltje autonomer door te handelen naar eigen inzicht en mee te werken aan de vormgeving en planning van leeractiviteiten, werkvormen en opdrachten. Leraarondersteuners krijgen in de voorbeeldfuncties schaal 7 (type A) en 8 (type B) toebedeeld. Het schoolbestuur bepaalt welke ondersteunende functies worden opgenomen in het functiehuis en of -en onder welke voorwaarden- het mogelijk is deze functies te bekleden. De uitgebreide taakomschrijvingen vind je hier. (schaal 4, red.) of type C (schaal 6, red). Terwijl ik als ex-leerkracht zeker voor B (schaal 5, red.) in aanmerking kom.” Inge Broekman is leraarondersteuner. Volgens de cao primair onderwijs is dat een schaal 7- of 8-functie. Ze krijgt betaald in schaal 4. Broekman: “De leraarondersteuner staat niet in het functiehuis van mijn schoolbestuur.”

Rosalinde Stins, zelf leraarondersteuner en actief voor oop’ers binnen de AOb, legt uit dat een schoolbestuur ervoor mag kiezen om bijvoorbeeld onderwijsassistent type B niet op nemen in het functiehuis. “Maar dan zouden de assistenten op hun scholen type B-taken ook niet moeten uitvoeren. Denk aan zelf een aanpak kiezen, of verbetervoorstellen doen voor leerlingbegeleiding.”

Illusie

In de praktijk is de scheiding tussen taken vaak een illusie. Zeker gezien het lerarentekort. “Hier nog steeds geen herwaardering”, laat Marieke Koolen weten. “De stichting gooit het erop dat type B voor hbo’ers is of voor de mensen met een specifieke associate degree. Maar voor de klas willen ze je wel.” Ook Wendy Wagemakers probeert naar aanleiding van de cao-afspraak in schaal 5 te komen, maar krijgt nul op het rekest: “Ik steek geen energie meer in gesprekken hierover. Dit zou onafhankelijk beoordeeld moeten worden.”

Werkgeversvereniging PO-raad laat in een reactie weten deze geluiden wel vaker te horen, maar zegt ook dat ze ‘het beeld hebben dat de meeste medewerkers volgens de afspraken zijn geherwaardeerd’. Mogelijkheden om dit te controleren, heeft de raad naar eigen zeggen niet. Werkgevers zijn niet gepeild over dit onderwerp, ‘omdat dan waarschijnlijk alleen de schoolbesturen reageren die het goed op orde hebben’, aldus PO-raad woordvoerder Harm van Gerven.

Uitweg

De originele cao-afspraak uit 2019 biedt werkgevers dan ook een uitweg. Officieel konden zij ook besluiten dat nieuwe functieomschrijvingen voor oop’ers - en de daarbij behorende herwaardering - niet nodig waren. De voormalig werkgever van Bianca Mulder koos daarvoor. Mulder is in november gestopt als onderwijsassistent. “Vele wortels kreeg ik voorgehouden, maar het blijkt dat de stichting heeft gekozen dat alle onderwijsassistenten type A blijven. Wat je er ook bij of naast doet aan extra taken. Ik ben afgehaakt door het gebrek aan erkenning en waardering.”

Deze afspraak deed een dringend appèl op goed werkgeverschap

Thijs Roovers, bestuurder bij de AOb, stelt dat de herwaardering inmiddels al lang had moeten plaatsvinden. “Deze afspraak deed een dringend appèl op goed werkgeverschap. Als vakbond kunnen we niet bij elk schoolbestuur aanschuiven en regelen dat zij hun functiehuis volgens de afspraken updaten.”

Wel moest de personeelsgeleding van de gmr instemmen met het besluit van het bestuur over de herwaardering van oop’ers. Roovers: “Is dat niet gebeurd? Laat het ons weten. Dan kunnen wij daar een zaak van maken.” Volgens Roovers onderstreept dit onderwerp het belang van oop’ers in de (g)mr. Ook benadrukt hij: “Ben je lid van de AOb en heb je twijfels bij je inschaling, neem dan contact met ons op.”

De herwaardering van ondersteunende functies in het primair onderwijs heeft geleid tot een toename van het aantal bezwaren, stelt de Landelijke Bezwarencommissie functiewaardering. De commissie behandelde tot begin oktober dit jaar vijftien zaken over de functiewaardering in het primair onderwijs, zeven keer daarvan ging het om een oop-functie.

Cao inzet

In een nieuwe cao voor het primair onderwijs komt, als het aan de AOb ligt, een vaste toelage van iets meer dan 700 euro bruto voor het vervangen van leerkrachten door een onderwijsassistent of -ondersteuner. Die toelage is dan naar rato van de betrekkingsomvang en duur van de werkzaamheden.

Door het dichten van de loonkloof met het voortgezet onderwijs gaan ook de oop-ers erop vooruit

Ander lichtpuntje: ook oop’ers in het primair onderwijs gaan erop vooruit wanneer de loonkloof tussen het primair en voortgezet onderwijs wordt gedicht. Dat is één van de plannen van uit het deze week verschenen regeerakkoord. Roovers: “De loonkloof wordt gedicht voor iedereen. Hierdoor gaan alle medewerkers in het primair onderwijs erop vooruit, ook de oop’ers. Hoe dit op individueel niveau uitpakt, weten we nog niet. Dat verschilt per functie, per schaal en per trede. Dat moet allemaal nog goed worden uitgezocht.”

Ben je lid van de AOb? Dan kun je je aansluiten bij het netwerk oop.