Bijles blijft populair lapmiddel
Eén op de drie scholieren in het voortgezet onderwijs kreeg vorig schooljaar bijles, huiswerkbegeleiding of examentraining. In het primair onderwijs ligt dat aandeel lager, een kwart van de leerlingen volgt daar bijles. Volgens minister Slob getuigt het extra onderwijs van onwenselijke prestatiedruk.
Beeld: Typetank
Gisteren stuurde Slob het rapport met alle conclusies van onderzoeksbureau SEO Economisch Onderzoek aan de Tweede Kamer. Het bureau deed vervolgonderzoek naar schaduwonderwijs en kwam tot de conclusie dat dit tussen de jaren 2015 en 2017 een vlucht heeft genomen, maar daarna stabiel is gebleven.
Kosten
De totale uitgaven aan extra lessen en trainingen in 2018-2019 schatten de onderzoekers op 142 miljoen tot 207 miljoen euro in het voortgezet onderwijs. In het primair onderwijs, waar het vooral gaat om leerlingen in groep 8, schatten de onderzoekers de kosten op 13 tot 25 miljoen euro. Na analyse is volgens de onderzoekers te zien dat de omzet van bedrijven die bijlessen aanbieden vanaf 2015 tot 2017 is gestegen. ‘Daarna is het nagenoeg stabiel’, aldus de onderzoekers.
Bijles
Bijlessen in rekenen of taal is in beide onderwijssectoren de meestgebruikte vorm van extra onderwijs. In het basisonderwijs maakt 13 procent van de leerlingen gebruik van extra lessen of trainingen waar ouders voor moeten betalen. In het voortgezet onderwijs gaat het om 10 procent van de scholieren. ‘Maar ook voor huiswerkbegeleiding (7 procent), examentraining (4 procent) en oefenen buiten schooltijd (6 procent) worden regelmatig kosten gemaakt door ouders’, aldus de onderzoekers in het rapport.
Randstad en opleidingsniveau
In het rapport wijzen de onderzoekers erop dat het opleidingsniveau van ouders meespeelt bij de keuze voor extra lessen.‘Hoe hoger opgeleid de ouders, hoe meer gebruik wordt gemaakt van betaalde deelname.’ De plek waar leerlingen wonen speelt ook mee, in de vier grote steden grijpen ouders vaker naar bijlessen.
Hoe hoger opgeleid de ouders, hoe meer gebruik wordt gemaakt van betaalde deelname
De motieven van ouders namen de onderzoekers ook onder de loep. Zo is in het voortgezet onderwijs het doel vaak om achterstanden weg te werken of extra ondersteuning te bieden bij specifieke leerbehoeftes. Het voorbereiden op examens speelt daarnaast een rol. Ouders vinden dat ze vaak thuis de ondersteuning niet kunnen bieden en dat hun kind te weinig persoonlijke aandacht krijgt op school. Een deel van de ouders vindt de onderwijskwaliteit tekortschieten.
Eerlijke kansen
Minister Slob is kritisch. Hoewel het onderwijs buiten schooltijd het afgelopen schooljaar niet verder is 'gegroeid' vindt hij de hoge druk die op kinderen wordt gelegd niet wenselijk. In zijn brief schrijft hij dat aanvullend onderwijs niet nodig moet zijn voor kinderen om een goede start in de maatschappij en arbeidsmarkt te kunnen maken. ‘Het is onze gezamenlijke opdracht om te bewaken dat het onderwijs toegankelijk is en blijft en eerlijke kansen biedt voor alle kinderen om hun talenten te ontwikkelen.’
In een brief aan de Tweede Kamer noemde AOb-voorzitter Liesbeth Verheggen de bijlessen, trainingen en extra begeleiding 'zorgelijk'. Het zorgt voor ongelijkheid, volgens de bond. Bovendien zou het onderwijs graag maatwerk willen bieden, maar dat kan alleen wanneer de klassen niet te groot zijn en leraren voldoende tijd en ruimte hebben om lessen voor te bereiden.
