'Richtlijn protesteren universiteiten en hogescholen is te verregaand’

Tekst Karen Hagen - Redactie Onderwijsblad - 22 mei 2024 - 3 Minuten om te lezen

Beeld: Pixabay

AOb-sectorbestuurder universiteiten Donald Pechler: “Wij zien nog te veel haken en ogen aan de voorgestelde richtlijn van de universiteiten en hogescholen. Het demonstratierecht wordt eenzijdig beperkt en we zien te weinig aanknopingspunten hoe dit zorgvuldig gefaciliteerd kan worden. Bovendien zouden werkgevers een nieuwe richtlijn eerst goed moeten bespreken met de bonden en mr’en van de instellingen. Wij roepen mr’en daarom op om niet aan deze voorgestelde richtlijn mee te werken.”

Onlangs stuurden de bonden een brief aan de Universiteiten van Nederland (UvN) en de Vereniging Hogescholen (VH), de werkgevers in deze onderwijssectoren over het demonstratierecht. De bonden voelden zich genoodzaakt om een reactie te geven op het eerdere statement van de hogescholen en universiteiten op hun sites.  

Richtlijn

Daarin laten de bestuurders hoger onderwijs weten wat ‘wel en niet mag bij protesten’ in en rond hun gebouwen. VH-voorzitter Maurice Limmen benadrukt in het persbericht dat demonstreren wel mogelijk blijft op hogescholen en universiteiten, maar wijst demonstranten op de opgestelde gezamenlijke richtlijn waarin staat welke regels nageleefd dienen te worden. ‘Universiteiten en hogescholen vinden het ook belangrijk dat iedereen zich veilig kan voelen op de campus’, zo is in de richtlijn te lezen.

De werkgevers noemen hun uitgangspunten bij protesten. Zo willen ze niet dat mensen overnachten op de campus of een gebouw bezetten. Ook willen ze altijd onderhandelen met personen waarvan het gezicht duidelijk is te zien. Verder moeten protesten vooraf aangemeld worden. ‘Zodat er afspraken kunnen plaatsvinden hoe een protest plaatsvindt.’ In de richtlijn staat ook dat deelnemers aan de protesten zich altijd moeten kunnen identificeren met een id-kaart of medewerkerspas.

Verregaande inperkingen

De bonden vinden dat deze richtlijn een stap te ver gaat. ‘Helaas zien wij te verregaande inperkingen van het demonstratierecht, waardoor kritische geluiden en inhoudelijk debat kunnen worden bemoeilijkt’, aldus de bonden die graag hadden meegedacht over de richtlijn.

Helaas zien wij te verregaande inperkingen van het demonstratierecht, waardoor kritische geluiden en inhoudelijk debat kunnen worden bemoeilijkt

Het aanmelden van een protestactie bij de onderwijsinstellingen is een punt waarvoor de bonden geen wettelijke basis zien. Een demonstratie meld je aan bij de burgermeester, zodat je daarmee afspraken maakt over het verloop van een demonstratie. ‘De wet verplicht niet om melding te maken bij de organisatie waartegen wordt gedemonstreerd’, aldus de bonden.

Een gebouw bezetten is niet per definitie verboden, vinden de bonden. Mocht je dat willen verbieden dan moet er per situatie gekeken worden naar ‘noodzakelijkheid, proportionaliteit en subsidiariteit.’ De richtlijn gaat daaraan voorbij, vinden de bonden. Datzelfde geldt voor het overnachten op een campus. ‘Algemene verboden doen af aan de complexiteit en de nuance.’ Het vragen naar legitimatie van de demonstranten ‘creëert een gevoel van onveiligheid’. Medewerkers met een tijdelijk contract zullen wellicht afhaken, denken de bonden.

Kritische geluiden

De huidige richtlijn perkt het demonstratierecht te ver in, schrijven de bonden. De richtlijn van de werkgevers houdt nog te weinig rekening met het internationale recht, de grondwet, goed werkgeverschap. Pechler: “Wij willen graag in gesprek met de werkgevers om tot een goede landelijke richtlijn te komen, waarbij wel rekening wordt gehouden met de zaken die hiervoor genoemd zijn.”