Weerstand bieden tegen de techmacht

Leerlingvolgsystemen, AI-tools, Chromebooks… Google en Microsoft krijgen steeds meer macht in de klas. Dat technologie een rol speelt in de klas is op zichzelf helemaal niet slecht, zegt Niels Kerssens, docent media- en cultuurwetenschappen aan de Universiteit Utrecht. Maar hoe houd je als leerkracht grip op digitale systemen, en hoe voorkom je de negatieve invloed ervan? 

Het woord ‘techmacht’ klinkt nogal heftig.

“Zeker. Maar we hebben het altijd over techmacht én tegenkracht. We kijken in het wetenschapscollege naar de opmars van de grote techbedrijven in het onderwijs, op school en in de klas. Hoe ziet die opmars eruit? Welke invloed oefenen die bedrijven uit op het onderwijs, nu en in de nabije toekomst? Het grootste risico is dat je als school of leerkracht zeggenschap verliest over de inrichting van je onderwijs, over je autonomie, vrijheid en onafhankelijkheid. Dat moet en kun je voorkomen. Maar we bespreken dus ook: hoe kun je als leerkracht constructief weerstand bieden en bijdragen aan een verantwoorde digitale omgeving?”

Het grootste risico is dat je als school of leerkracht zeggenschap verliest over de inrichting van je onderwijs

Vertel?

“Het is belangrijk dat je de balans bewaart. Natuurlijk kun je als leerkracht gebruikmaken van een dashboard waarop de ontwikkeling van de leerling over de afgelopen jaren staat. Die informatie is heel nuttig, vaak heb je als leerkracht een leerling niet jarenlang in de klas gehad. Maar zie dat als een van de elementen. De leerkracht is degene die het kind elke dag in de klas meemaakt. Zijn of haar pedagogische visie en ervaringen met die leerling mag je niet negeren.”

Heb je als leerkracht wel zeggenschap over het techgebruik in de klas?

“Zeker. Ook dat is een onderdeel van het wetenschapscollege. Als leerkracht ga jij uiteindelijk over wat er in jouw klas gebeurt. Het is belangrijk dat je altijd kritisch kijkt naar nieuwe ontwikkelingen: welke algoritmes zitten er bijvoorbeeld achter? Op welke manier wordt AI ingezet? Ga vervolgens het gesprek aan met de schoolleiding, draag bij aan de discussie over de rol van Magister op een school, bespreek met ouders hoe het verschil tussen wat een programma zegt en wat jij vindt is ontstaan. Zoek naar alternatieve systemen die beter aansluiten bij jouw visie. Of neem deel aan een projectgroep waarin leerkrachten meedenken over de ontwikkelingen in de onderwijstechnologie. Ook kun je je laten bijscholen over de macht van technologie op scholen, zodat je een beter oordeel kunt vormen en je minder een ‘willoos slachtoffer’ voelt van de ontwikkelingen.”

Het wetenschapscollege Kritische digitale geletterdheid: techmacht en tegenkracht op school is op 17 september van 19.30 tot 21.00 uur via Teams te volgen Aanmelden bij Brigit Linsen