Mijn partner en ik gaan scheiden. Er zijn al allerlei afspraken gemaakt, maar over het pensioen hebben we het nog niet gehad. Ik ben veertiger, leg al heel wat jaren pensioenpremie in en heb niet zoveel zin om dat geld met hem te delen. Wat zijn de mogelijkheden?
Tekst Lizanne Schipper - - 4 Minuten om te lezen
Typetank
Dit zie je vaak, dat de verdeling van het pensioen een sluitpost is bij de onderhandelingen over een echtscheiding. Onterecht, als je bedenkt dat het pensioenkapitaal bij veel koppels het grootste vermogen is waarover zij (gaan) beschikken. Maak dus zeker duidelijke afspraken.
Je ouderdomspensioen niet delen, is alleen een optie als jouw (toekomstige) ex daarmee instemt. Dat gebeurt soms wel, weet beleidsmedewerker Roelf van der Ploeg van de AOb. Bijvoorbeeld als de twee partners allebei in het onderwijs werken en een vergelijkbaar pensioen hebben opgebouwd. “In zo’n situatie kun je de pensioenen tegen elkaar wegstrepen. Een klein verschil kan eventueel worden gecompenseerd met ander vermogen.”
Zonder afwijkende afspraken, geldt de wettelijke regeling
Zonder afwijkende afspraken, geldt de wettelijke regeling. Die bepaalt dat jouw ex de helft van het pensioen krijgt dat jij tijdens jullie huwelijk (of geregistreerd partnerschap) hebt opgebouwd. Daarbij komt nog het nabestaandenpensioen over de huwelijksjaren plús de jaren dat jij geen partner hebt aangemeld bij het ABP.
Een voorbeeld. Stel, je bent 46 en je werkt vanaf je twintigste in het onderwijs. Je was single voordat je op je veertigste trouwde. Als jij met pensioen gaat, krijgt jouw ex de helft van het ouderdomspensioen dat je gedurende die zes huwelijksjaren bij het ABP hebt opgebouwd. Dat komt dus neer op drie jaar. Daarnaast maakt hij bij jouw overlijden aanspraak op het nabestaandenpensioen dat is opgebouwd vanaf jouw twintigste tot jullie scheiding, dus over 26 jaar.
Stel nou dat jouw ex eerder overlijdt, dan krijg jij het ouderdomspensioen en het nabestaandenpensioen dat voor hem was bestemd weer terug.
Jouw ex is afhankelijk van jouw keuzes. Besluit jij om eerder met pensioen te gaan, dan krijgt hij op dat moment al zijn deel van het pensioen. Ook als hij jonger is en jij op aow-leeftijd stopt, krijgt hij het pensioen direct uitgekeerd. Voor hem ongunstig, omdat hij nog niet in de lagere belastingschijf valt die geldt vanaf de aow-leeftijd.
Van deze koppeling kun je in overleg afwijken, dan kies je voor ‘conversie’. Dat houdt in dat jouw ex een zelfstandige pensioenpot krijgt en niet langer afhankelijk is van jouw keuzes. Consequentie is wel dat als hij eerder overlijdt, je zijn deel er niet meer bij krijgt.
Voordeel van conversie is dat je na de scheiding niet meer financieel onafhankelijk van elkaar bent
Er ligt (al een tijdje) een wetsvoorstel om van conversie de standaard te maken. Nieuw onderdeel is dat het opgebouwde nabestaandenpensioen daarbij verdeeld wordt tussen de twee exen. Kijken we weer even naar het voorbeeld, dan heeft de ex-echtgenoot niet langer recht op 26 jaar opgebouwd nabestaandenpensioen, maar op 13 jaar. “Dit past beter bij deze tijd”, vindt Van der Ploeg van AOb. “De partner heeft nu meestal een eigen inkomen. Voordeel van conversie is dat je na de scheiding niet meer financieel onafhankelijk van elkaar bent.”
Vergeet overigens niet om de afspraken over de verdeling van het pensioen door te geven aan het ABP, ook als je de wettelijke regeling volgt. Het ABP gaat dan rechtstreeks pensioen aan jouw ex uitbetalen. Laat je dit na, dan krijg jij te zijner tijd het volledige pensioen en moet je elk maand een deel doorzetten naar jouw ex. Dat is in de meeste gevallen geen aanlokkelijk vooruitzicht.
Hoeveel pensioen gaat naar mijn ex?
De helft van het ouderdomspensioen dat je tijdens jullie huwelijksjaren bij het ABP hebt opgebouwd.
Liever niet
Tja, andere afspraken mogen ook, maar alleen als jouw ex daarmee instemt.
En het nabestaandenpensioen?
Mocht jij overlijden, dan gaat het nabestaandenpensioen vanaf jouw start in het onderwijs tot jullie scheiding naar jouw ex (tenzij je eerder al een officiële partner had).
Wat als mijn ex overlijdt?
Dan krijg jij zijn of haar deel van het ouderdomspensioen terug. Het deel nabestaandenpensioen gaat naar jouw eventuele nieuwe partner.
Dat blijft zo?
Misschien niet. Er ligt een wetvoorstel dat van het verdeelde pensioen aparte potten maakt. In dat geval zou je zijn deel niet langer erbij krijgen als hij eerder overlijdt.
Klinkt ongunstig.
Voordelen zijn er ook: je bent financieel dan niet meer afhankelijk van elkaar én het opgebouwde nabestaandenpensioen ga je delen.
Wanneer gaat die wet in?
Waarschijnlijk vanaf 2028.
Samenwonend?
De situatie is anders als je niet getrouwd was of een geregistreerd partnerschap had, maar wel een samenlevingscontract. Dan maakt jouw ex alleen aanspraak op het nabestaandenpensioen, niet op een deel van jouw ouderdomspensioen.
Ben je al lid? Login om verder te lezen.