Hoe goed zie jij je leerlingen écht?

Altintas-Çelik werkte tien jaar als hbo-docent op het gebied van diversiteit, inclusie en gelijkwaardigheid. Een expert in het zien van mensen, zou je denken. En toch had ook zij onterechte vooroordelen. Door kritisch naar zichzelf te kijken, groeide ze. Dat hoopt ze nu ook andere leerkrachten mee te geven.

Vertel?

“Een voorbeeld dat mij altijd zal bijblijven: ik was zelf op school de underdog, de eerste van mijn familie die ging studeren. Vanuit die ervaring had ik altijd veel oog voor andere underdogs. De groep blonde studenten met blauwe ogen had mijn aandacht niet nodig, dacht ik. Deze leerlingen uit Bloemendaal hadden alles al, een makkelijker leven. Totdat zij gingen klagen over mij: ik gaf ze niet het onderwijs en de aandacht die zij nodig hadden. Toen ik oprechte interesse begon te tonen in deze groep, leerde ik dat ook zij ergens doorheen gingen. Zij hadden veelal ouders die wethouder of arts waren en voldeden met hun hbo-opleiding niet aan de hoge verwachtingen die hen thuis werden opgelegd. Zij hielden mij een belangrijke spiegel voor.”

Dat lijkt me pijnlijk.

“Dat was het zeker. Maar je moet je oncomfortabel durven te voelen om te groeien. Ook in de manier waarop je naar anderen kijkt. Net als veel anderen deed ik onbewust heel veel aannames. In de jaren in het onderwijs ben ik enorm gegroeid door die spiegel van mijn leerlingen en doordat ik durfde te reflecteren op mijn gedrag.”

Het gesprek gaat dus vooral over de manier waarop je naar leerlingen kijkt?

“En naar hun omgeving, die zo bepalend is voor wie iemand is. Veel scholen zeggen dat ze elk kind willen zien en elk kind ertoe doet. Dan kun je ze niet los zien van de omgeving waarin ze leven. Als je weet hoe iemands omgeving eruitziet, dan kun je ook kijken waar je als leerkracht invloed op kunt uitoefenen. Want invloed uitoefenen doe je als leerkracht al snel: iedereen heeft wel een leerkracht waar hij in positieve zin op terugkijkt, en één waar hij in negatieve zin op terugkijkt. Door leerlingen echt te zien en interesse te tonen, kun jij degene zijn waarop ze later positief terugkijken, omdat jij daardoor hun leven de goede kant op hebt geholpen.”

Wat hoop je dat leerkrachten meenemen uit het panelgesprek?

“Ik hoop ze te inspireren dat ze kritischer naar zichzelf en hun vooroordelen gaan kijken. Dat als ze kritiek krijgen op de manier waarop ze met mensen omgaan, ze daarnaar durven te kijken. Ook als ze in eerste instantie vinden dat die kritiek niet klopt. Dat is de manier om je vooroordelen te verminderen, te durven groeien en leren en zo een steeds positievere rol te spelen in het leven van je leerlingen.”

Het Onderwijsfestival van de AOb is op zaterdag 22 november in TivoliVredenburg in Utrecht. Aanmelden kan hier.