'Niet-tolerante ideeën mogen blijkbaar als die op een levensovertuiging zijn gebaseerd'

Eén van de grootste innovaties van de afgelopen jaren in Nederland is de afschaffing van de racistische karikatuur Zwarte Piet. Ik begrijp dat er mensen zijn die het gevoel hebben dat er iets van ze is afgenomen, maar dat zie ik anders. Er is juist iets moois en groots toegevoegd aan de Nederlandse cultuur, ze is namelijk geïnnoveerd en daarmee klaar voor nieuwe tijden. 

Nieuwe verbanden

In mijn werk als programmamanager van een Centre of Expertise op de Hogeschool van Amsterdam is innovatie een voorwaarde om een project op te zetten. Dat betekent dat het onderwerp niet eerder op die manier is onderzocht en dat er nieuwe verbanden gelegd moeten worden (tussen onderwijs, onderzoek en omgeving). En deze opzet herken ik in de claim van de verzetsgroep Kick Out Zwarte Piet; de naam die samenviel met hun claim was niet eerder zo duidelijk neergezet en in het publieke debat dat zij aanzwengelde werden verschillende groepen met elkaar in gesprek bracht. Ongekend was het. Ook was er resultaat: de publieke afschaffing van de racistische karikatuur Zwarte Piet. Voilà: innovatie.

Ik begrijp dat er nog wat verenigingen zijn die de kont tegen de krib gooien en de zwart geschminkte, analfabete, geoorbelde, slaaf nog de straat opsturen, maar die zijn nog in ontkenning. En de pietenclubs die vasthouden aan het argument dat het een kinderfeest is, kijken weg van de echte vraag, namelijk: Wie heeft last van de racistische karikatuur? Kinderen maakt het niet uit hoe Piet eruitziet, maar mensen die er last van hebben wel.

Artikel 23

Ik gun artikel 23 van de grondwet, dat bijzonder onderwijs garandeert, ook zo een grootse innovatie. In het eerste deel van het artikel belooft de regering dat het onderwijs aanhoudende zorg krijgt. Daarna wordt er geregeld dat iedereen een school (dus bijzonder onderwijs) kan oprichten, als je je aan de regels houdt. Dan pas krijgt het openbaar onderwijs een stem in het grondwetsartikel.

Ik gun artikel 23 van de grondwet, dat bijzonder onderwijs garandeert, ook zo een grootse innovatie

Het probleem met bijzonder onderwijs is tweeledig. Enerzijds geeft het de mogelijkheid om er niet-tolerante ideeën op na te houden en dat mag blijkbaar als die op een levensovertuiging zijn gebaseerd. Anderzijds zorgt het bijzonder onderwijs voor een monsterlijke segregatie. In de stad waar ik woon zijn de wijken enorm multicultureel, maar de basisscholen zijn dat allerminst. En dat komt door het bijzonder onderwijs.

Ik wens voor 2026 een verzetsgroep die de regering aan het eerste deel van artikel 23 houdt. Er is nu zorg nodig. 

Uitsluit-scholen

Het eerste wat nodig is, is de taal aanpassen. Scholen die voor segregatie zorgen en onderscheid maken op basis van overtuiging, moeten niet meer bijzonder genoemd worden, maar uitsluit-scholen. Dan is er een slogan nodig die samenvalt met de naam van deze verzetsgroep, zoals: ‘Sluit uitsluit-scholen uit’. En dan moet er gedemonstreerd worden waar het pijn doet; namelijk waar iedere dag de optocht naar de basisschool plaatsvindt. Dan zullen er tegendemonstraties ontstaan. Daarna zullen de argumenten uitgewisseld worden in debatzalen en tafels. En daarna? Daarna: innovatie. Dit wens ik voor 2026.