'Een lessenserie over Adolescence is geen goed idee'

De Netflixserie Adolescence is een prachtig gemaakte kijkcijferhit. Het is ook nogal wat. Een jongen van 13 steekt een meisje neer. Wat volgt is een media-hoosbui met duiding van wat er mis is met jeugd, social media en Andrew Tate, een man met abjecte opvattingen over vrouwen. De Engelse premier wil dat er op scholen naar Adolescence wordt gekeken. Beeld en Geluid gaat een lessenreeks maken. Dat is geen goed idee.

Natuurlijk, een gesprek in de klas, enigszins spontaan ontstaan, niet prekerig, prima. Maar onderwijzen? Met voorgekookt materiaal? Op vaste tijdstippen? Wat dan? Hoe? Zeg geen nare dingen op Instagram! Benader de ander fatsoenlijk! Steek niemand neer! Dat wordt toch al snel ideologische scholing en daar zijn kinderen allergisch voor, het werkt vaak averechts.

Ze weten bovendien al lang wat wij volwassenen vinden. Maar ze handelen er niet altijd naar en dat heeft vrij weinig met social media of Andrew Tate te maken. Dit jongerengedrag is namelijk zo oud als de mensheid. Vanaf een jaar of 13, het lichaam verandert, roes, snelheid, status en seks komen in een razend tempo op ze af, de volwassen wereld raakt het kind een beetje kwijt. En een selectieve omgang met informatie, op opgewonden toon, bevestigd in eigen kring, het kan inderdaad vreselijk misgaan.

Een voorbeeld. Van 60 jaar terug. Kinderen lezen Albert Camus, de toen populaire existentialist, over de absurditeit van het leven, de mogelijkheid tot zelfmoord, als keuze. Ze praten daarover, enkel met elkaar, niemand weet het verder. Ze maken plannen. Voor zelfmoord. Eén doet het. 

Kinderen gaan zich soms, heel soms, te buiten aan extreme handelingen die onherstelbare schade aanrichten. Daar zijn tientallen Netflixseries van te maken. Dat neemt niet weg, het is onze plicht alles te doen om deze incidenten te voorkomen. Dat heet opvoeden. Als er lesmateriaal moet komen, dan voor ouders en leraren. Want ook in Adolescence is het gedrag van kinderen en leraren in de klaslokalen onverschillig, respectloos en keihard. De school als jungle is een pedagogisch onaanvaardbaar model.

Voor ouders geldt, ook al is het dagelijks leven druk, praat met je kind, bevestig tijdens die gesprekken bestaande waarden en normen, durf te begrenzen en een beetje rustig aan met die eigen verantwoordelijkheid, graag. Vergeet daarnaast nooit, heel veel gaat goed, corrigeert zich vanzelf. Een leerling vroeg me een jaar terug wat ik van zijn held Andrew Tate vond, een week geleden wilde hij mijn mening weten over de belastbaarheid van de waardestijging van het eigen huis in box drie. Toch een ander gesprek.  

Kortom, Adolescence zet aan tot nadenken over het vullen van onze pedagogische leegtes. Scholen en ouders weten best hoe dit moet, maar ook zij handelen er niet altijd naar. Het gesprek daarover, is dat niet de kwestie? 

Ton van Haperen, leraar en lerarenopleider