Cao biedt ruimte voor sport en hobby’s

Alle leraren in het primair onderwijs hebben 123 uur per jaar in de jaartaak die ze kunnen besteden aan duurzame inzetbaarheid en individuele professionalisering. Hierbij hoort een jaarlijks budget van 525 euro. Sinds dit jaar zijn deze twee posten, de 40 uur voor duurzame inzetbaarheid en 83 uur voor individuele professionalisering, samengevoegd. “Werknemers hebben zo meer autonomie en mogelijkheden om deze uren naar eigen inzicht in te zetten”, zegt AOb-bestuurder Anton Bodegraven. 

‘Dankzij de fitness ga ik ontspannen naar huis’

Gymdocent Django van der Landen (32) doet elke dinsdag en woensdag tussen half 4 en half 5 ‘een rondje’ fitness.

Gymdocent Django van der Landen

“Judo, mountainbiken; van kleins af aan ben ik aan het sporten. Het is niet voor niks dat ik van sporten mijn werk heb gemaakt. Ik werk vijf dagen per week op twee scholen: De Steiger en Het Aurum College. Ik ben een gezegende gymdocent, want ik heb hier twee gymzalen en veel goede attributen tot mijn beschikking. Ook hebben we een fitnessruimte met verschillende toestellen. Dumbells, loop-apparaten, roei-trainers, we hebben het allemaal. De uren voor duurzame inzetbaarheid besteed ik onder meer aan sporten en daarnaast begeleid ik collega’s die willen sporten. Elke dinsdag en donderdag -en soms nog op woensdag- doe ik van half 4 tot half 5 ‘een rondje fitness’ op de fitness-toestellen. Op dinsdag train ik borst, rug en triceps. Op woensdagen bovenarmen, schouders en buik. Dat kan gewoon na mijn lessen die klaar zijn om 14.15 uur. Ik doe eerst andere taken en begin daarna aan de fitness. Ik ben blij dat het kan, want ik ga ontspannen naar huis en het helpt tegen mijn rugklachten. Een aantal jaar geleden zat ik tegen een hernia aan en anders had ik veel vaker naar de fysiotherapeut gemoeten, dus mijn leidinggevende heeft er ook voordeel van. We hebben hier natuurlijk de faciliteiten waardoor het sporten verder niks extra’s kost, dat is wel een pluspunt van hier werken. Mijn leidinggevende weet ook van mijn sport, daar heb ik het over gehad. Het is fijn dat ik word gesteund en dat het geen issue is dat je onder werktijd sport. Verder ben ik altijd beschikbaar voor collega’s op de locatie.”

Breed interpreteren

Als onderhandelaar over de cao krijgt Bodegraven over dit punt altijd vragen. “Veel mensen vinden het onduidelijk waaraan je deze uren kunt besteden en ze zien veel verschillen. Dat is logisch, want iedereen vult het naar eigen wens in, dat is de bedoeling van deze cao-afspraak. Ik zie vaak dat werknemers zich niet kunnen voorstellen dat je in de baas zijn tijd dus daadwerkelijk mag hardlopen of schilderen, maar dat mag als dit jou goed aan het werkt houdt.” 
Je moet deze cao-afspraak, opgenomen in artikel 9.4 van de cao-po, breed interpreteren. En er zijn schoolbesturen die dat al jaren doen. Zoals Eduvier, een scholengroep voor (voortgezet) speciaal (basis)onderwijs in Flevoland.
Leidinggevende Niels Krol stimuleert zijn werknemers de uren in te vullen om bijvoorbeeld een sport uit te oefenen. “Wij stellen de vraag aan onze werknemers: wat maakt jou duurzaam? Voor sommige collega’s is dat meer begeleiding of meer tijd voor het voor-en nawerk. Anderen kiezen om te sporten en daar is onderling begrip voor van collega’s. Het gaat over vertrouwen.” 

Wij stellen de vraag aan onze werknemers: wat maakt jou duurzaam

Onterechte suggestie

Leerkracht Jord Steen, werkzaam op de Antoniusschool, ziet juist dat er vaak niks gebeurt met de uren voor duurzame inzetbaarheid. Hij kent geen situaties, ook niet op scholen waar hij eerder werkte of bij bevriende leraren, waar er met deze uren iets uitkomt wat iemand echt helpt. “Als een directie al vindt dat het echt ingevuld moet worden, dan wordt het echt zoeken naar iets wat ‘mag’ volgens de regels, wat nuttig genoeg is volgens de schooldirectie en naar wat door de medewerker zelf nog als helpend wordt ervaren”, mailt hij. “Blijven de uren over dan wekt dat onterecht de suggestie dat er tijd over is.” 

AOb-onderhandelaar Bodegraven wijst op de cao-tekst. “Daar staat drie keer alle activiteiten die…of bijdragen aan. Werknemers moeten dus bij zichzelf nagaan wat hen helpt om op een gezonde manier hun werk te doen. Als het jou helpt om hard te lopen, dan is dat mogelijk in deze uren. Je mag zelf weten hoe je de uren besteedt.” 

Bodegraven plaatst wel een kanttekening. “Dat je deze uren breed kunt inzetten betekent niet dat ze vrijblijvend zijn. Je moet wel je bekwaamheid op peil houden. Dus als je alle 123 uur besteedt aan hardlopen, kom je in de knel met de individuele professionalisering.” 

Je moet wel je bekwaamheid op peil houden

Het budget opsparen

Combinaties maken, is wel mogelijk. “Je kunt scholing doen en een deel aan sport of een andere activiteit besteden die jou duurzaam aan het werk houdt.” Het budget opsparen is een andere optie. “Dat kan alleen als je het van te voren met je leidinggevende bespreekt”, zegt Bodegraven. “Ik zou zeggen dat dit altijd een goed idee is om te doen.” 

'Het rennen helpt mij overeind te blijven’

Vso-docent Wilbert Bekkema (45) begon met een wandeling en rent nu wekelijks 60 tot 70 kilometer.  

Wilbert Bekkema loopt hard

“Hardlopen helpt mij enorm om schoolzaken los te laten. Het voelt daarna altijd alsof ik 20 kilo lichter ben en ruimte in mijn hoofd heb. Ik werk in het voortgezet speciaal onderwijs en ben mentor van een eerstejaarsklas die ik ook les geef. Het lespakket is divers, ik help ze met Frans of wiskunde nadat een vakdocent uitleg heeft gegeven, maar ik geef ook lessen leefstijl. In mijn klas zitten leerlingen met autisme, die kampen met stress of thuiszitter waren. Alles gebeurt in vaste routines op mijn school, het Aurum College in Lelystad. Ik kan wel zeggen dat het pittig werk is. Je staat aan en moet alert zijn, het zijn veel indrukken. Collega’s delen soms heftige dingen en dilemma’s over leerlingen, je kan over veel gaan piekeren en dan is je mentale weerbaarheid belangrijk. In het vso moet je vaak een lange adem hebben, je ziet niet direct resultaat. Er is veel geduld nodig om te werken met deze groep leerlingen. Het rennen helpt mij om alles los te laten en overeind te blijven. Het zorgt ervoor dat ik met veel energie en plezier voor de klas sta. Daarom zit het sporten in mijn jaartaak en uren. Ik begon ooit met wandelen, maar dat werd op den duur saai. Toen ben ik met collega’s gaan rennen tussen half 4 en half 5, ja dat was gewoon onder werktijd dus. Nu loop ik vaak ’s avonds, maar doordat het in die taakuren zit heb ik weer minder andere taken te vullen, zoals een Paasviering of een voorbereiding voor een intervisie. Je hebt scholen die erg van de klok zijn waarbij iedereen steeds aanwezig moet zijn, maar mijn leidinggevende vindt het prima als ik eens eerder vertrek in de winter als het nog licht is om te rennen. Het is goed om ruimte en eigen verantwoordelijkheid te krijgen en dat het schoolbestuur sporten stimuleert.”