Vasten tijdens het eindexamen

De vastenmaand ramadan valt dit jaar samen met de eindexamens. Dat was vorig jaar – gedeeltelijk – ook al het geval, net als het jaar daarvoor. Omdat de vastenmaand ieder jaar een week vroeger begint, zal de ramadan nog ongeveer vier jaar samenvallen met de eindexamenperiode in Nederland.

Vandaar dat Tweede Kamerlid Tunahan Kuzu van de partij Denk twee jaar geleden al vragen stelde over de overlap van de examens met de ramadan. Hij vindt dat bij de planning van examens rekening moet worden gehouden met religieuze vastenperiodes. In Engeland en Vlaanderen hebben scholen hun examenrooster al aangepast aan de ramadan.

Aansporing

Onnodig, schrijft hoogleraar islam en westen Maurits Berger vandaag in Trouw. ‘De vasten wordt juist gezien als een aansporing om nog harder te werken. Die benadering zie je ook in Marokko en Turkije. Marokkaanse websites geven suggesties voor diëten die je door de dag slepen (‘eet veel noten’!)’

‘Je tanden zetten in een lekker broodje, terwijl je vriend vast, dat doe je niet’

Bovendien: wie niet goed kan leren op een lege maag, kan het vasten ook uitstellen, vertelde docent economie Sultan Göksen van het Marcanti College in Amsterdam-West, twee jaar geleden aan het Onderwijsblad. “Het is in ons geloof toegestaan niet te vasten als je ziek bent of als andere omstandigheden maken dat het beter is van niet. Examens zijn een goede reden niet te vasten. Wij hebben leerlingen die normaliter wel meedoen aan de ramadan, maar dat tijdens de examens niet doen. Ze kunnen die gemiste dagen overigens ook na het Suikerfeest inhalen.”

Sociale druk

Toch erkent Göksen dat er wel sociale druk is tijdens de ramadan. “Bijna alle islamitische leerlingen doen mee. Dus je tanden zetten in een lekker broodje, terwijl je vriend vast, dat doe je niet. Maar moslimouders zullen hun kind tijdens de examens wel stimuleren te eten en drinken, want zij willen dat hun kind succesvol is.”

Een onderzoek van de Vrije Universiteit Amsterdam in 2003 wees uit dat het islamitische vasten (dus: na zonsondergang mag er wel gegeten en gedronken worden) een negatieve invloed heeft op de examenresultaten. Die ervaring heeft ook Evrim Uyar, directeur van de Amsterdamse Rosaschool, vertelde ze aan het Onderwijsblad. Het is niet zo dat kinderen qua leerprestaties achteruit hollen tijdens de ramadan, aldus Uyar, maar het leervermogen neemt wel af. “Vandaar dat wij ouders toen de Cito-eindtoets viel tijdens de ramadan, hebben gevraagd hun kind overdag wel te laten eten en drinken. Bijna alle ouders deden dat.”

Lees ook het Onderwijsblad-artikel ‘Futloze leerlingen tijdens de ramadan’