Proef onderwijsregio's van start om personeelstekorten tegen te gaan
Schoolbesturen, lerarenopleidingen en onderwijspersoneel kunnen zich vanaf 1 april aanmelden voor een proef van het ministerie van Onderwijs om regionaal beter te gaan samenwerken. AOb-voorzitter Tamar van Gelder ziet vooral winst voor zij-instromers.
Om personeelstekorten te verminderen wil het ministerie onderwijsregio's vormen waarin verschillende schoolorganisaties uit het primair, voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs goed gaan samenwerken. Om genoeg leraren voor de klas te krijgen is het de bedoeling dat ze samen gaan werven, opleiden, begeleiden, matchen en professionaliseren.
Wat werkt
Degenen die zich nu aanmelden gaan vanaf schooljaar 2023-2024 van start met de proef. Deze 'voorlopers' helpen met het optuigen van de onderwijsregio's. Zij kunnen hun ervaringen en kennis delen. Ook zal de samenwerking tussen de schoolorganisaties gemonitord worden, zodat duidelijk wordt wat wel en niet werkt. Daar hebben andere schoolorganisaties op andere plekken dan weer iets aan, want de planning is dat er aan het einde van 2024 door heel het land een netwerk van onderwijsregio's staat. Deze regio's krijgen dan ook financiering van het ministerie. Die bekostiging komt neer op een samenbundeling van bestaande regelingen.
Hens aan dek
AOb-voorzitter Tamar van Gelder geeft de proef een kans. “Het is namelijk alle hens aan dek voor het aanpakken van het lerarentekort en er is niet één knop waar we aan kunnen draaien. Het moeten meerdere knoppen zijn tegelijkertijd.” Van Gelder is kritisch op het eerdere rapport van Lodewijk Asscher. Daarin adviseert hij Regio’s voor de Arbeidsmarkt van de Toekomst van het Onderwijs (RATO) in te stellen, zodat leraren in dienst komen van de 'regio' en niet meer bij hun school om de hoek. Van Gelder: "Dat advies ging veel te ver, dankzij onze inbreng is het al enorm afgezwakt. Wij willen absoluut niet dat leraren in dienst komen bij een regio of dat er ineens een extra bestuurlijke laag bijkomt. Dat zijn nog steeds breekpunten."
Het is namelijk alle hens aan dek voor het aanpakken van het lerarentekort
Meer overzicht
Wel bruikbaar uit het advies van Asscher is om alle regelingen die er nu al zijn beter op elkaar af te stemmen. Want dat zijn er veel en samenwerking in de regio moet het allemaal overzichtelijker maken. Het is een stap naar een systeem waarbij meer centraal wordt aangestuurd en waarbij er minder 'bestuurlijke drukte' is. Ook hoopt de AOb dat het de concurrentie tussen schoolbesturen en het aantal uitzendconstructies vermindert.
Van Gelder: "Als je als zij-instromer aan de slag wil in het onderwijs, krijg je te maken met tachtig loketten. Het is niet duidelijk waar je moet beginnen. Zo jaag je mensen weg voordat ze überhaupt in het onderwijs zijn gestart.”
Zij-instromers krijgen te maken met tachtig loketten. Zo jaag je mensen weg voordat ze zijn gestart
De Regeling Aanpak Lerarentekort (RAL), Regionale Aanpak Personeelstekort (RAP) en Samen Opleiden en Professionaliseren, zijn voorbeelden van die regelingen. Het zijn er in totaal zeven en weinig leraren zullen ze kennen. "Er gaat veel tijd, geld en aandacht verloren aan deze versnippering", zegt de AOb-voorzitter. "Dat kan, en moet volgens ons, met de onderwijsregio’s logischer worden. We moeten van zeven regelingen met eigen bestuurders, administratiekantoren per regio terug naar één. De proef moet laten zien of dit daadwerkelijk zo uitpakt. De nadruk ligt op werven, matchen, opleiden, begeleiden en professionaliseren. Duidelijke afspraken maken die te handhaven zijn en waarbij de beroepsgroep invloed heeft."
Rem
Verder heeft de bond volgens de AOb-voorzitter vooral op de rem getrapt. "We hebben gezorgd dat bij deze proef veel evaluatie-momenten zijn ingebouwd zodat onderwijspersoneel gehoord wordt. Bovendien zitten we nu aan tafel, er wordt niet óver onderwijspersoneel gepraat maar we hebben invloed. Zo kan nu geen voorloper starten zonder dat vertegenwoordigers van de beroepsgroep een rol hebben en instemmen met dit plan. Achterbanraadplegingen zijn essentieel voor ons om aan boord te blijven. Onze leden zullen dus ook bevraagd worden op hoe het gaat en hoe zij het ervaren."
We hebben gezorgd dat onderwijspersoneel gehoord wordt
Aantrekkelijk maken
Het vormen van onderwijsregio's is één van de mogelijke oplossingen om de personeelstekorten op te vangen. Voor de AOb is het aantrekkelijker maken van het beroep nog steeds het meest belangrijk om het lerarenlek te bestrijden. Van Gelder: "Wij hebben dan ook hogere verwachtingen van maatregelen als een beter loon, minder werkdruk door de onderwijstijd aan te pakken en de lestaak te verminderen en natuurlijk kleinere klassen."
Wil je altijd op de hoogte blijven? Schrijf je in voor de nieuwsbrief Onderwijsblad en ontvang elke twee weken het onderwijsnieuws.
