Algemeen

Instroom bij lerarenopleiding Nederlands slinkt

Terwijl de instroom bij de bacheloropleidingen Nederlands in zeven jaar tijd is gehalveerd, lopen ook de studentenaantallen bij de universitaire lerarenopleidingen terug. Zijn er straks nog wel voldoende leraren Nederlands voor de bovenbouw van havo en vwo?

Tekst Hoger Onderwijspersbureau (HOP) - 4 maart 2019 - 2 Minuten om te lezen

Beeld: Pixabay

Vorige week nam de Vrije Universiteit definitief het besluit om haar kwijnende afstudeerrichting Nederlands van de bachelor literatuur & samenleving af te bouwen. Met zes eerstejaars was die niet langer in de lucht te houden, stelde het bestuur. Minister Van Engelshoven begreep dat wel en schreef dat studenten in Amsterdam gelukkig ook terechtkunnen bij de opleiding Nederlands van de UvA. Politici reageerden verontwaardigd.

Literatuur

Ook veel neerlandici maken zich zorgen. In 2018 telden de universiteiten nog maar 201 eerstejaars studenten Nederlands – de helft minder dan in 2011. Ze vinden het hoog tijd dat het schoolvak Nederlands aantrekkelijker wordt. Er zou weer meer aandacht voor literatuur moeten komen.

Gebeurt dat niet, dan zullen er straks te weinig studenten én leraren Nederlands zijn. “Zelfs als alle neerlandici die afstuderen leraar Nederlands worden, hebben we er te weinig”, waarschuwde de Nijmeegse hoogleraar Marc van Oostendorp in dagblad Trouw. “En daarvoor kiezen ze niet. Neerlandici gaan ook aan het werk bij een uitgeverij, worden journalist of gaan werken in de communicatie.”

Tekort

Begin dit jaar publiceerde het ministerie een onderzoek naar de arbeidsmarkt van leraren. Daarin staat dat er in 2018 weliswaar een tekort is aan docenten Nederlands, maar dat dit de komende jaren zal afnemen. De onvervulde vraag naar tweedegraads docenten is relatief kleiner dan die naar eerstegraders, die mogen lesgeven in de bovenbouw van het voortgezet onderwijs.

De onderzoekers baseerden hun voorspellingen op onder meer de aantallen afgestudeerde leraren tot en met 2016. Maar hoe staat het intussen met de instroom bij de zes universitaire lerarenopleidingen (eerstegraads)? Navraag daar leert dat de inschrijvingscijfers teruglopen. De Vrije Universiteit doet het qua instroom nog redelijk goed in vergelijking met Tilburg, Groningen en de Universiteit van Amsterdam.

Instroom eerstegraads wo	2014/2015	2015/2016	2016/2017	2017/2018	2018/2019
Universiteit van Amsterdam	19	18	9	5	7
Radboud Universiteit	16	11	21	12	14
Universiteit Utrecht	28	40	26	20	23
Vrije Universiteit	14	15	28	8	13
Tilburg	16	12	9	14	6
Rijksuniversiteit Groningen (RUG)	16	13	12	10	7
Totaal	109	109	105	69	70

Hbo

Daar staat tegenover dat de instroom bij de eerstegraads lerarenopleidingen in het hbo iets aantrekt. Daar steeg het aantal eerstejaars van 76 in 2014 naar 94 in 2018.

Instroom eerstegraads hbo	2014/2015	2015/2016	2016/2017	2017/2018	2018/2019
Fontys	17	13	20	28	19
Hogeschool Utrecht	25	26	27	24	27
HvA	15	15	10	11	14
HAN	9	8	10	12	18
NHL Stenden	10	12	9	11	16
Totaal	76	74	76	86	94

Maar ook hier zijn de voortekenen ongunstig. Bij de hbo-opleidingen voor tweedegraads leraren Nederlands schreven zich in 2014 nog 312 eerstejaars in. Afgelopen september waren dat er nog maar 234. In 2017 besloot de Hogeschool Inholland haar lerarenopleidingen af te bouwen. Bij Nederlands stonden toen nog maar tien eerstejaars ingeschreven.

Instroom tweedegraads hbo	2014/2015	2015/2016	2016/2017	2017/2018	2018/2019
Hogeschool Windesheim	36	33	34	37	18
Driestar Educatief	6	4	10	5	7
Fontys	44	51	54	45	28
Inholland	6	8	10
Hogeschool Rotterdam	52	31	47	42	41
Hogeschool Utrecht	37	24	33	28	26
HvA	60	44	40	40	42
HAN	36	49	32	42	44
NHL Stenden	35	23	23	36	28

Totaal

312

267

283

275

234

Bij elkaar opgeteld worden er door universiteiten en hogescholen steeds minder eerstegraads docenten Nederlands opgeleid. In 2014 telden ze samen 185 eerstejaars en in 2018 nog 164. De tijd zal leren wat het effect is op het lerarentekort.