Onderwijssalaris geen onderwerp bij formatie
Tussen links en rechts loopt bij de formatie een miljardenkloof als het gaat om onderwijsinvesteringen. Over onderwijssalarissen heeft alleen niemand het. Vreemd, met grote tekorten op komst.
Mark Rutte was er voor de verkiezingen in het blad Schooljournaal van collega-bond CNV Onderwijs helder over. ‘Er zijn geen miljarden extra nodig’, verwoordde hij het breed gedeelde gevoel in zijn VVD. ‘Al het extra geld dat er in het verleden is bijgekomen heeft het aantal klachten niet doen afnemen.’ Rutte wil hoogstens geld vrijmaken voor prestatiebeloning, een gouwe ouwe uit de VVD-stal. ‘Af en toe een financieel bedankje voor mensen die zich erg hebben ingezet en het goed doen.’ Nauwelijks extra geld en al helemaal niet voor een flinke salarisstap. De VVD staat daar overigens niet alleen in. Alle partijen die nu aan de formatietafel zitten, hebben in hun verkiezingsprogramma nauwelijks geld gereserveerd voor de salarissen in het onderwijs.
Natuurlijk gaat het bij de formatiebesprekingen niet alleen over onderwijs. Komen er lastenverlichtingen, hoe moet het verder met de AOW, is er extra geld nodig voor zorg, milieu of defensie? Het gehakketak daarover is nu in volle gang, en als we de Den Haag-watchers mogen geloven, gaat dat nog wekenlang duren.
Grote verschillen
In de analyses horen we de Binnenhof-commentatoren steeds over de grote verschillen binnen de vier partijen die nu met elkaar in gesprek zijn. Haalt de VVD voldoende van de paradepaardjes lastenverlichting, defensie, politie binnen? Krijgt CDA zijn zorguitgaven voor elkaar? Kan GroenLinks de milieu-beloften waarmaken? Maar over het D66-speerpunt onderwijs is het stil.
Terwijl daar tussen links en rechts een enorme kloof zit.
CDA en VVD willen respectievelijk 200 en 100 miljoen voor onderwijs uittrekken. Magere bedragen. Daar zitten D66 en GroenLinks met 3,8 en 2,8 miljard fors boven. Blijkbaar is er een fundamenteel verschil tussen links en rechts over de noden van het onderwijs. Of denken VVD en CDA dat aandacht voor onderwijs voor hun achterban niet zo belangrijk is.
Bron: CPB Keuzes in kaart.
Geen geld voor salarissen
Overeenkomsten zijn er op onderwijsterrein ook. Geen van de vier partijen aan de formatietafel trekt geld uit voor salarissen. VVD koerst op prestatiebeloning, het CDA mikt juist op het mbo. D66 focust op de werkdruk met klassenverkleining of minder lesuren per week, net als GroenLinks. Daar gaan de grootste bedragen heen in die twee verkiezingsprogramma’s. Kijken we nog even naar de partijen die nu niet aan tafel zitten, maar misschien later in beeld komen, dan heeft ook de ChristenUnie geen geld over voor de salarissen. De enige die dat wel heeft, is de PvdA, als grootste verliezer een onwaarschijnlijke partner in een nieuw kabinet.
Natuurlijk, werkdruk is als we kijken naar signalen over stress en burn-out een belangrijk onderwerp. Maar met tekorten op komst is het ontbreken van de onderwijssalarissen op de formatie-agenda onbegrijpelijk.
Extra opmerkelijk na vijf jaar nullijn, waarbij het salarisverschil tussen onderwijs en markt verder is gegroeid.
Knellen
Vooral in het primair onderwijs knelt het steeds harder. Voor 2025 voorziet Centerdata een tekort van 10 duizend leraren basisonderwijs. De Oeso ziet een duidelijk verband in meerdere landen tussen een laag salaris en de vervrouwelijking. Oftewel: een laag salaris jaagt mannen het basisonderwijs uit. De vraag is hoe lang het duurt voordat ook vrouwen het basisonderwijs links laten liggen omdat ze vinden dat ze voor het zware werk een matig salaris krijgen.
In het salarisstappenplan van de AOb, dat voor de verkiezingen verscheen, werd al gepleit voor het afschaffen van schaal LA. De actiegroep PO in Actie zette het via de social media op de kaart. Ook werkgeversorganisatie PO-raad vreest dat besturen zonder salarisverhoging moeite blijven houden om voldoende leraren te werven. Inmiddels heeft dat op initiatief van PO in Actie geleid tot een onderwijsbreed manifest om in die sector tot een eerlijk salaris te komen.
In andere onderwijssectoren is het de klap van de nullijn die hard is aangekomen. Onderwijssalarissen zijn daarom een thema dat thuishoort bij de formatiebesprekingen. Komt het daar niet op tafel, dan start een nieuwe coalitie voor het onderwijs teleurstellend. En kan zij bij een tegenvallend regeerakkoord meteen rekenen op onrust.
