‘Misbruik protocollen om onderwijspersoneel schuld te geven’

Een fors uit de kluiten gewassen leerling gaat door het lint. Is extreem boos en komt dreigend op zijn docent, Peter, af. Jij en ik zouden dit agressief gedrag noemen. Zo niet op de school van Peter. Daar is niet sprake van agressief gedrag maar van ‘moeilijk verstaanbaar’ gedrag. Tja, een eufemisme dat George Orwell newspeak noemde in zijn roman ‘1984’. Een nare gebeurtenis of feit wordt in een vrolijk jasje gehesen. Makelaars zijn daar grootmeesters in. Een stadstuin betekent een tuin van twee vierkante meter, een levendige wijk is een drukke wijk.

Theoretisch verhaal

De school waarbij agressief gedrag moeilijk verstaanbaar gedrag werd, laat het daar overigens niet bij. In een protocol werd een agressiereductiemethode vastgelegd. Een regeling met de pretentie van een blauwdruk over de wijze waarop ingegrepen moet worden. Zeer zorgvuldig naar de leerling toe.

Dat de leraar in een bedreigende situatie die regels maar moeilijk kan naleven, is de auteurs kennelijk ontgaan of interesseert hen niet. De volgende regels moeten worden nageleefd. De leraar kondigt fysiek ingrijpen aan na een waarschuwing die zonder gevolg is gebleven. De leraar fixeert de leerling. De leraar blijft tijdens de ingreep communiceren met de leerling. De leraar houdt oogcontact tijdens de ingreep en blijft tijdens de ingreep met de leerling communiceren over het verloop van de ingreep. Kortom: een prachtig theoretisch verhaal dat volstrekt geen verband heeft met de realiteit van een (soms) zeer bedreigende situatie. Protocollen hebben de pretentie elk intermenselijk contact te kunnen regisseren en beheersen. En dat is natuurlijk onzin.

‘Protocollen hebben de pretentie elk intermenselijk contact te kunnen regisseren en beheersen. En dat is natuurlijk onzin’

Risicovak

Wat vind je van het volgende praktijkvoorbeeld? Eén van de risicovakken bij ongewenst gedrag is lichamelijke opvoeding. Verkeerd vangen bij het bokspringen bijvoorbeeld. Een cliënt van mij kreeg een klacht aan de broek omdat hij tijdens de afsprong een meisje verkeerd opving. Een van de leden van de klachtencommissie vroeg of er voor het opvangen van leerlingen tijdens de gymles geen protocol beschikbaar was. Zie je het voor je? Een leerling dreigt te vallen. De gymdocent onderkent het risico en loopt snel het betreffende protocol na. Tegen de tijd dat hij dat gedaan heeft, ligt de leerling al op de grond en kan een afspraak maken met de tandarts.

De auteur van dit stukje werkt in het putje van het onderwijs en hoort zelden succesverhalen. In die praktijk wordt regelmatig een protocol gebruikt om (meestal) een onderwijspersoneelslid de schuld van een incident te geven.

Deze rubriek is gebaseerd op ervaringen uit de praktijk van AOb-juristen. Heb je een juridische vraag of wil je iets weten over de cao? AOb-leden kunnen contact opnemen met onze juridische medewerkers. Klik op deze link om meer over het AOb-lidmaatschap te weten.