Minister hekelt misbruik internationaal schakeljaar

Al jaren bieden Nederlandse hogescholen en universiteiten internationale studenten voorbereidende programma’s van een half of een heel jaar aan. Dat is toegestaan, zolang een opleiding vooraf zelf heeft vastgesteld dat de studenten aan bijna alle eisen voldoen en ze hun achterstanden binnen afzienbare tijd kunnen wegwerken.

Nauwelijks toelaatbaar

Uit een serie artikelen in het Onderwijsblad over ‘de jacht op de internationale student’ bleek vorig jaar dat de praktijk vaak anders is. Er worden jaarlijks honderden internationale studenten geworven die met wisselend succes worden klaargestoomd voor universiteit en hogeschool.

‘Deze praktijk schuurt met de zorgplicht van onderwijsinstellingen op grond van de Vreemdelingenwet’

Een onderzoek van de landelijke commissie die toeziet op de naleving van de gedragscode hoger onderwijs, bevestigde in juni dat vijf universiteiten (Twente, Tilburg, Rotterdam, UvA en VU) en drie hogescholen (HvA, Hanze en de Haagse) nauw samenwerken met drie private bureaus.

Peperduur

In de praktijk zijn het niet de instellingen, maar deze bureaus die controleren of de internationale studenten toelaatbaar zijn, schrijft  minister Van Engelshoven in antwoord op vragen van het CDA. Ook de tussentijdse toetsen in het peperdure schakeljaar worden door de bureaus afgenomen. Soms moeten er ook heel wat tekortkomingen worden weggewerkt. Als het voorbereidend jaar ‘een kanaal wordt om extra internationale studenten te werven die nog niet toelaatbaar zijn’, is dat volgens de minister in strijd met de geest van de wet en de gedragscode hoger onderwijs.

Verblijfsvergunning

Extra kritisch is de minister over de Universiteit van Amsterdam en de Vrije Universiteit, die hun internationale studenten van buiten Europa tijdens het voorbereidingsjaar bij een andere opleiding dan hun eerste voorkeur inschrijven.

Beide universiteiten doen dit als er een numerus fixus of selectieprocedure is bij de opleiding die de internationale student wil volgen. Toelating na het voorbereidende jaar is in dat geval niet te garanderen, maar zo’n garantie is wel een harde voorwaarde van de Immigratie- en Naturalisatiedienst IND voor het verlenen van een verblijfsvergunning. Vandaar dat deze internationale studenten bij een verwante opleiding worden ingeschreven die niet aan de poort selecteert en waar ze hoe dan ook naar binnen mogen.

Vreemdelingenwet

De werkwijze van de UvA ‘schuurt met de zorgplicht die de onderwijsinstellingen hebben op grond van de Vreemdelingenwet’, schrijft Van Engelshoven. Er is ‘ten minste sprake van oneigenlijk gebruik van het voorbereidend jaar’.

De minister zal met de verenigingen voor hogescholen en universiteiten overleggen over vervolgstappen. Deze komen begin december aan de orde tijdens een algemeen overleg met de Tweede Kamer over internationalisering.