Meer aandacht nodig voor schoolexamens

Dat blijkt uit een onlangs gepubliceerd rapport van de commissie Kwaliteit Schoolexaminering. Deze commissie, onder leiding van hoogleraar onderwijskunde Geert ten Dam, bekeek naar aanleiding van het examendrama bij VMBO Maastricht hoe het staat met de kwaliteit van de schoolexamens.

Leerlingen in het voortgezet onderwijs maken schoolexamens. De cijfers die ze halen voor deze examens tellen voor 50 procent mee voor hun eindexamencijfer voor het vak. De andere helft van het cijfer halen ze op het centraal eindexamen.

Onvoldoende

Hoewel de commissie geen grote problemen aantrof met schoolexamens, kan het wel veel beter, zo is de conclusie. De onderzoekers schrijven dat er onvoldoende waarborgen zijn om de kwaliteit van de schoolexaminering te garanderen. Stel dat er wel iets fout gaat, dan is het mogelijk dat dit niet aan het licht komt of dat het niet wordt gecorrigeerd. ‘Er zitten enkele structurele kwetsbaarheden in het systeem’, aldus het rapport.

Het schoolexamen is te veel een ‘administratief proces’, ziet de commissie. Scholen letten alleen op of ze op tijd documenten naar de inspectie sturen en of de verschillen tussen de scores voor schoolexamens en het centraal examen niet te groot is. Het schoolexamen is een ondergeschoven kindje, vindt de commissie. Dit komt ook doordat de overheid vooral stuurt op de resultaten van het centraal eindexamen.

‘Er zitten enkele structurele kwetsbaarheden in het systeem’

Informeel

Als er wel iets misgaat met de schoolexamens grijpen schoolbesturen, directeuren en inspectie bovendien te weinig in en scholen gaan te informeel om met de schoolexamens. De examensecretaris heeft bijvoorbeeld lang niet altijd de juiste bevoegdheden en per school verschillen de taken van de betrokkenen bij het schoolexamen. Ook is de juiste kennis niet altijd aanwezig bij docenten en examensecretarissen. Zo zien docenten de schoolexamens, volgens de onderzoekers, als tussentoetsen en vergeten ze het afsluitende karakter ervan. ‘Op sommige scholen lijkt het op een verzameling tussentoetsen die leerlingen bij de les moet houden’, aldus de commissie.

In totaal geeft de commissie vier verbeterpunten mee. Zo moeten er examencommissies komen en moeten de taken van de leden van de examencommissie in de wet staan. Elke vaksectie zou een examenexpert moeten hebben en scholen moeten de schoolexamens in het laatste jaar afnemen zodat het een afsluitende toetsing is in plaats van een reeks tussentoetsen. Scholen zouden ook veel meer hun eigen onderwijsvisie in de schoolexamens moeten verwerken.

Positie

In een brief aan de Tweede Kamer laat Onderwijsminister Arie Slob weten dat hij met de onderwijssector bekijkt of een examencommissie een vast onderdeel moet worden. Ook wil hij de positie van examensecretarissen versterken.

De VO-raad wil dat scholen de kwetsbaarheden bij de schoolexaminering gaan aanpakken. Ook vraagt de raad om een aanpassing van de regels, omdat de overheid nu te sterk stuurt op de centraal examens. ‘Gezamenlijk zullen we de condities moeten creëren om het schoolexamen terug te brengen tot zijn oorspronkelijke doel’, zegt Paul Rosenmöller, voorzitter van de VO-raad.