Handelsverdrag TiSA een gevaar voor het onderwijs

De grootste gevaren voor onze sector zitten in TiSA (Trade in Services Agreement), een verdrag tussen de EU, VS en 50 andere landen dat de dienstensector liberaliseert. De dienstensector is heel breed, en omvat onder andere de financiële dienstverlening, het transport, de telecommunicatie – sectoren die al geheel of bijna geheel geprivatiseerd zijn- maar ook de publieke diensten.

De EU zegt dat publieke diensten zijn uitgezonderd van de werking van dit verdrag, en onze minister van Buitenlandse Handel heeft meerdere malen in brieven aan de AOb benadrukt dat we niets hoeven te vrezen voor het onderwijs. Maar als we goed kijken naar de definities in TiSa zijn slechts de politie en de rechtspraak echt publiek, d.w.z. 100 procent in handen van de overheid.

De zorg en het onderwijs kennen bij ons al jarenlang een mengvorm van publiek en privaat. Daarmee staan ondanks beloftes en mooie woorden flinke achterdeuren open naar zeer ongewenste gevolgen van het handelsverdrag.

TiSA wil handelsbarrières wegnemen voor bedrijven en wil buitenlandse bedrijven dezelfde kansen bieden als binnenlandse. Er wordt voorbij gegaan aan het feit dat veel ‘barrières’ juist regels zijn die de samenleving beschermen, omdat ze bijvoorbeeld onderwijs betaalbaar en toegankelijk houden, of fatsoenlijke arbeidsnormen en mensenrechten garanderen.
TiSA kent een aantal clausules die zaken onomkeerbaar maken. Zoals de ‘standstill’-clausule die ook wel ‘lock-in’ wordt genoemd: de situatie ten aanzien van liberalisering zoals die is bij afsluiting van het verdrag wordt de basis voor alles wat daarna komt. Samen met de ‘ratchet’-clausule betekent dit dat er vanaf dat moment alleen nog maar verandering in één richting mogelijk is: verdere liberalisering.
Omdat bedrijven uit binnen- en buitenland ‘eerlijk’ moeten kunnen concurreren, kan een buitenlands bedrijf dat in het Nederlandse onderwijs wil werken, de publieke financiering van onderwijs als oneerlijke belemmering zien en via een internationale rechtsgang zijn toegang tot overheidssubsidie voor onderwijs bevechten.
Als het verdrag in werking treedt kan de overheid nauwelijks meer de kwaliteit van het onderwijs bewaken, omdat de beleidsruimte en de democratische besluitvormingsmogelijkheden daarover steeds verder beperkt worden.

Download de brief van de AOb over TiSA aan minister Ploumen

Over TiSA wordt vooral in het geheim onderhandeld. Via Wikileaks werd onlangs bekend dat op 2 november weer onderhandelingen starten, en dat dat de finale onderhandelingen zouden moeten zijn. Via de wereld- en Europese koepels van vakbonden zijn urgente acties gestart om deze onderhandelingen te stoppen. Teken hier  de petitie van de FNV om de regering op te roepen om onmiddellijk de Nederlandse positie in de onderhandelingen over TiSA openbaar te maken, overleg met vakbonden en andere maatschappelijke organisaties te voeren en lopende dat maatschappelijk debat in navolging van TTIP ook de onderhandelingen over TiSA op te schorten.