Flashback: ‘Ik gun iedere leerling zo’n docent’

Geschiedenis boeide me altijd al, maar de docent in de onderbouw maakte dat ik het vak in de eerste jaren geen feest vond. Verschrikkelijk! Jaap Schaeffer wist het vuurtje van mijn interesse wel aan te wakkeren. Dankzij hem kon ik er vol voor gaan.

Van meneer ‘Sjeefer’ -zijn voornaam was ons niet bekend- kreeg ik les in havo-4 en -5. Zijn vrouw gaf maatschappijleer op de Gereformeerde Scholengemeenschap Rotterdam, en zijn neef gaf biologie, Bio-Sjeef noemden we hem.

Lippen

In de zeventiger jaren was de school gehuisvest in een houten gebouw vlakbij de Erasmus Universiteit. Het onderwijs gebeurde nog vooral frontaal. Docenten waren veel aan het woord.

Hij wist de klas voor zich in te nemen, en bracht de geschiedenis op een boeiende manier dichterbij

Met terugwerkende kracht maakt dat mijn waardering voor Schaeffer alleen maar groter. Hij wist de klas voor zich in te nemen, en bracht de geschiedenis op een boeiende manier dichterbij. Ik keek uit naar zijn lessen. Maar niet alleen ik; de hele klas hing aan zijn lippen. Hij ging meestal zitten op een leeg tafeltje voorin de klas en begon dan te vertellen. Hij koos zijn woorden nauwkeurig en sprak met een bepaalde dictie. Zijn voorkomen was keurig: altijd in pak en zijn haar in een scheiding.

Hij introduceerde Groen van Prinsterer, de grondlegger van de christelijke politiek, en liet ons lezen uit diens boek Ongeloof en revolutie. Spectaculair was de klassikale vertoning van een documentaire over deze antirevolutionaire historicus. Tegenwoordig is een filmpje kijken simpel met een smartboard, maar toen was het best een gedoe om zo’n apparaat en een wit doek een lokaal in te slepen. Schaeffer regelde dat voor ons.

Docent

Na de havo en militaire dienst koos ik voor een lerarenopleiding geschiedenis en maatschappijleer en stond ik elf jaar voor de klas. Schaeffer stimuleerde mij om met geschiedenis verder te gaan.

Schaeffer dacht in diepere lagen en prikkelde ons om ook door te denken

Het gedachtegoed van Groen van Prinsterer boeide mij dusdanig dat ik er uiteindelijk zelfs op ben afgestudeerd. Veel relevante kwesties die zich in het verleden voordeden, komen terug in het heden. Schaeffer dacht in diepere lagen en prikkelde ons om ook door te denken. Bijvoorbeeld over het gedachtegoed van Karl Marx en over Gods hand in de geschiedenis. Ook vond hij het belangrijk dat andersdenkenden respectvol met elkaar omgaan.

Pas later herkende ik in deze docent een begaafd wetenschappelijk denker die er bewust voor had gekozen om in het voortgezet onderwijs te gaan werken. Ik gun iedere leerling een docent als Jaap Schaeffer die liefde voor leerlingen paart aan een oprechte interesse voor de tijd waarin we leven. Dat is een gouden combinatie.”

Jaap Schaeffer (75):

Arie was een rustige jongen met een heldere oogopslag en een stabiel karakter die vlekkeloos zijn plek in de groep vond. In mijn beleving paste hij -met een knipoog gezegd- binnen het door Abraham Kuyper geïdealiseerde portret van de gereformeerde ‘kleine luyden’, die naar zijn opvatting de ruggengraat van de Nederlandse samenleving vormden.