De pijnlijke waarheid over wangedrag aan universiteiten Marijke Naezer kreeg vandaag de AOb-prijs Academie-Kus voor haar alarmerende onderzoek naar 'harassment' op de universiteit. Ze verzamelde en analyseerde 53 getuigenissen. “Meestal zwijgen de slachtoffers. De pijnlijke waarheid is dat wanneer je ermee naar buiten komt, je het risico loopt dat je carrière wordt gesaboteerd.” 14 februari 2020 • TEKST Joëlle Poortvliet - redactie Onderwijsblad Hoe voelt dat, zo’n Academie-Kus? Heel eervol, maar ik voel me ook een beetje bezwaard dat ik hem krijg. Het gaat eigenlijk om de verhalen van de slachtoffers. Zij waren zo dapper om hun ervaringen te delen. Wat is harassment? “Dat kan van alles zijn. Vandaar dat ik vasthoud aan de Engelse term. Het is intimidatie, waaronder seksuele intimidatie, maar ook buitensluiting en pesten zijn onderdelen. In ons onderzoek – er zijn drie auteurs – definiëren we zes vormen. Misschien is wangedrag het Nederlandse woord dat het meest de lading dekt. Alleen denk je dan bij universiteiten weer eerder aan fraude of plagiaat met data, terwijl mijn onderzoek juist gaat over hoe er met mensen wordt omgaan.” ‘In deze cultuur winnen de hardste mensen’ Wat maakt harassment op de universiteit anders dan elders? “Wat we weten over de wetenschappelijke cultuur en structuur is dat deze sterk hiërarchisch, competitief en individualistisch is. Dat wekt wangedrag in de hand. De sterren van de afdeling zijn mensen die het meest publiceren en het meeste onderzoeksgeld binnenhalen. Dat jij veel collega’s inspireert met je manier van onderzoek doen, of dat je je promovendi heel goed begeleidt, telt niet mee in de beoordeling of bij sollicitaties. In deze cultuur winnen de hardste mensen. Het wordt verleidelijk om klussen af te schuiven, of mensen te saboteren zodat jij als eerste auteur bij een publicatie wordt vermeld. Daarnaast wordt op universiteiten nog vaak moeilijk gedaan over zogenaamde special needs.” Hoe bedoel je: special needs? “Bijvoorbeeld als je zwanger bent, een handicap hebt, of wanneer je een jonge ouder bent en slaap tekortkomt. Op de universiteit heerst nog te vaak het idee dat iemand 24/7 een healthy en happy wetenschapper is. In de praktijk voldoen natuurlijk heel veel mensen hier niet aan. Eén van de vrouwen uit m’n onderzoek kreeg een miskraam, waarop ze de vraag kreeg: ‘Moet je daar echt wel voor thuisblijven?’ Of – ook gehoord: ‘Waar ligt jouw loyaliteit eigenlijk, bij je gezin of bij je werk?’ Dat zijn geen normale vragen, dat zijn rotopmerkingen.” ‘Dat zijn geen normale vragen, dat zijn rotopmerkingen’ Wat kun je doen als het je overkomt? “Veel mensen houden het stil. Heel begrijpelijk, want wanneer je naar buiten treedt, loop je het risico dat je carrière wordt gesaboteerd. Dat is de pijnlijke waarheid.” Klinkt alsof er iets moet veranderen? “Jazeker, de minister (Ingrid van Engelshoven, red.) voert wel druk uit op de universiteiten om ervoor te zorgen dat ze hun klachtenstructuur op orde hebben. Er is ook een pilot opgezet met ombudspersonen. Als onderzoekers pleiten we voor een landelijk, onafhankelijk orgaan dat onderzoek in kan stellen en in mag grijpen bij incidenten. Vooral die onafhankelijkheid is heel belangrijk. Als je met een klacht over intimidatie naar buiten treedt en in de commissie die de klacht behandelt zit het vriendje van degene waarover je klaagt, dan weet je al hoe laat het is. Dit soort situaties komen nog veel te vaak voor.” Het volledige onderzoek van Dr. Marijke Naezer, Prof. dr. Marieke van den Brink en Prof. dr. Yvonne Benschop is bekostigd door het Landelijk Netwerk Vrouwelijke Hoogleraren (LNVH) en gepubliceerd op 6 mei 2019. Ook Ingeborg van de Ven schrijft over intimidatie op de academie op de website Scienceguide. Het LNVH liet in samenwerking met het Acteursgenootschap een toneelstuk maken over het onderwerp. Dat stuk maakt een ronde langs universiteiten.
Bevoegd voor LC, betaald in LB 25 feb Docent Fred voldoet aan de eisen voor een LC-functie. Die kan hij pas krijgen, als een andere LC-docent vertrekt, zegt zijn werkgever. Is dat zo? LEES VERDER
Werkdrukgeld zorgt voor meer lucht in het primair onderwijs 25 feb Het geld uit het werkdrukakkoord zorgt op basisscholen voor meer lucht. Zo is het aandeel personeelsleden dat aangeeft het werk ‘moeilijk’ of ‘emotioneel belastend’ te... LEES VERDER
Leerlingen vo en mbo minimaal één dag per week naar school 23 feb Scholen voor vo en mbo gaan vanaf volgende week weer open met inachtneming van de anderhalvemeter-regel. Alle leerlingen moeten minimaal één dag per week naar... LEES VERDER
Ouders leggen de taalbasis, dus lok ze uit hun schulp 23 feb Laagopgeleide ouders praten minder met hun kinderen en gebruiken minder woorden. Het inlopen van een taalachterstand is onbegonnen werk als een leerkracht niet begrijpt dat... LEES VERDER