Basisscholen moeten miljoenen terugbetalen

Op de dag dat vorige week het onderwijspersoneel in Noord-Nederland staakte, stuurde minister Slob een brief naar de Tweede Kamer. Zijn boodschap: scholen hebben fouten gemaakt bij het uitvoeren van de zogenaamde gewichtenregeling. Om in aanmerking te komen voor extra geld, moet de school aantonen dat het kind een ‘gewicht’ heeft. Volgens Slob doen scholen dat niet altijd volgens de regels en dus moeten de overtreders boetes betalen, in totaal ter waarde van 32 miljoen euro. De minister schreef de brief omdat de sanctie bij een aantal schoolbesturen leidt tot een ‘relatief grotere neerwaartse bijstelling van de bekostiging’.

Raar

Een rare maatregel, reageert Liesbeth Verheggen, voorzitter van de AOb. “Waar moeten scholen zo’n boete van betalen?” Ze stelt dat het ministerie van Onderwijs al heeft toegegeven dat er een bekostigingsprobleem is in het primair onderwijs. “Ook zitten we in een traject om de werkdruk aan te passen en de salarissen te verbeteren. En dan gaat de minister met droge ogen boetes opleggen? Je zou toch denken dat hij zich dan even achter de oren krabt.”

Verheggen vindt boetes in het primair onderwijs sowieso een slecht sanctiemiddel. “Natuurlijk moet je het niet laten passeren wanneer een afspraak slecht wordt toegepast. Maar ga dan met de schoolbesturen om de tafel om te kijken hoe het beter kan. Nu wordt toch de suggestie gewekt dat scholen expres zouden frauderen.” Terwijl het huidige systeem vraagt om fouten, aldus Verheggen. “Scholen moeten bij ouders hun diploma opvragen, maar juist bij allochtone ouders – een deel van de doelgroep voor achterstandengelden – is dat ingewikkeld. Zij hebben bijvoorbeeld buitenlandse diploma’s. Daar is wel van alles voor opgetuigd, zodat je buitenlandse diploma’s met Nederlandse kunt vergelijken, maar het blijft een heel bureaucratisch proces en dus met een hoge kans op fouten.”

Noodzaak

Ook de PO-raad grijpt de brief van de minister aan om te pleiten voor snelle verandering. ‘De noodzaak van een nieuw systeem is duidelijker dan ooit’, schrijft de werkgeversorganisatie op haar website. Woordvoerder Ad Veen vertelt dat afgelopen jaren al veel scholen bezwaar hebben gemaakt tegen de boete en dat zij in de helft van de gevallen in het gelijk zijn gesteld. De 32 miljoen is het bedrag dat nu nog open staat. Sommige schoolbesturen zijn nog in beroep gegaan, aldus de PO-raad.

Daarnaast zijn er genoeg voorbeelden waarbij fouten in de administratie juist ongunstig uitpakken voor scholen, aldus Veen. “Een school krijgt een leerling die volgens de regels recht heeft op ondersteuning. De school vraagt de extra middelen aan, maar gaat ook alvast investeren in het onderwijs voor dit kind.” Als onderdeel van de aanvraag moeten ouders – die bijvoorbeeld zelf geen Nederlands kunnen lezen of schrijven – een formulier invullen met daarop onder meer de naam van het kind. Veen: “Wanneer daarin een simpele spelfout is gemaakt, krijgt de school het bedrag vanuit de gewichtenregeling niet uitgekeerd. Wij horen regelmatig dit soort verhalen.”

Debat

Afgelopen woensdag zou de Tweede Kamer eigenlijk debatteren over onderwijsachterstanden, maar de Kamer heeft besloten dat debat uit te stellen naar 15 maart.