Hoger onderwijs: strijd tegen bezuinigingen gaat door

Tekst Daniëlla van 't Erve - Redactie Onderwijsblad - 1 september 2025 - 3 Minuten om te lezen

Hbo-docent journalistiek Huib de Zeeuw spreekt tijdens de 'Alternatieve opening van het academisch jaar 2025'. Op de achtergrond zitten dagvoorzitters Claire Weeda (links) en Willemien Sanders (rechts) van WO in Actie. Beeld: Algemene Onderwijsbond

De Alternatieve opening van het academisch jaar, die de AOb met andere organisaties voor de tiende keer verzorgde, vormt een protest tegen misstanden in het hoger onderwijs. De opening kon dit keer zowel fysiek in het onderwijscafé van de AOb als via livestream gevolgd worden. Net als vorig jaar staan dit keer de bezuinigingen centraal. 

Politieke keuze

Het kabinet Schoof is weliswaar weg maar de gevolgen van zijn beleid blijven niet onopgemerkt. Ondanks alle (protest)acties zijn er bezuinigingen doorgevoerd. “Het is een politieke keuze om in plaats van de beloofde investeringen structureel te bezuinigen op het hoger onderwijs”, aldus de eerste spreker Huib de Zeeuw, onderzoeksjournalist en docent journalistiek van de Hogeschool Utrecht. Hij roept op tot solidariteit. “Hoger onderwijs en universiteiten kampen met dezelfde problemen, zoals een hoge werkdruk en dat neemt door de bezuinigingen alleen maar toe. Want minder docenten betekent meer studenten in de klas en minder tijd voor begeleiding en beoordeling. Met mogelijk studievertraging voor studenten terwijl de financiering voor langstudeerders juist wordt teruggeschroefd. Het is een vicieuze cirkel, dit gaat ons allemaal aan.”

Beeld: Dagvoorzitters Claire Weeda en Willemien Sanders kondigen de volgende spreker aan tijdens de 'Alternatieve opening van het academisch jaar'.

Ook de Landelijke Studentenvakbond vraagt zich af hoeveel nog nodig is om de politiek in beweging te krijgen, gezien de zichtbare problemen zoals de studiefinanciering, het mentaal welzijn, onbetaalde stages en de bezuinigingen op het onderwijs. “Hoe vaak moeten we nog op straat gaan? Wanneer wordt er eens geluisterd?”, zegt voorzitter Maaike Krom, die de hoop niet opgeeft. “Wij zien onze beweging groeien en daar zijn we trots op. Hoe hard er ook gezaagd wordt aan poten van onze democratie en rechtsstaat; we blijven strijdbaar. Bij de pakken neerzitten, zit niet in deze generatie.”

Onafhankelijk onderzoek

Yolande Jansen, universitair hoofddocent filosofie (UvA) en hoogleraar humanisme (VU), sprak over de verschuiving van onderwijsbudget naar defensie. “We moeten veel kritischer zijn over de manier waarop wetenschap een rol speelt in militarisering. Wat betekenen de bezuinigingen voor de kwaliteit van het onderwijs, het onafhankelijk onderzoek en de academische vrijheid?" Universiteiten moeten volgens haar democratischer worden, en zouden niet alleen extern maar ook intern verantwoording moeten afleggen.

Beeld: Sociaal- en organisatiepsycholoog Jaelah van Tol spreekt namens WO in Actie. "Als wij met zijn allen tegelijk opstaan, kunnen we veranderingen teweegbrengen"

Tot slot vroeg sociaal- en organisatiepsycholoog Jaelah van Tol namens WO in Actie de deelnemers om heel even te voelen waarom onderwijs en onderzoek belangrijk is. “Pijn en woede maken duidelijk wat ons wezenlijk raakt. Dit kunnen voelen maakt sterk en geeft richting. Laten we die gevoelens omzetten voor actie en verbinding. Als wij met zijn allen tegelijk opstaan, kunnen we veranderingen teweegbrengen. Dus sta op voor onderwijs, kennisontwikkeling en academische vrijheid!”

Gezamenlijke vuist

Volgens AOb-bestuurder Donald Pechler is een gezamenlijke vuist tegen de bezuinigingen hard nodig. “We merken de gevolgen nu al: bij veel instellingen worden contracten niet verlengd of vallen er ontslagen. We hebben niet eerder meegemaakt dat het hoger onderwijs zo hard getroffen wordt en de gevolgen zo groots zijn. Ik maak me grote zorgen over de betekenis ervan als we hier niet gezamenlijk ertegenin gaan.”