Coba van der Veer geeft afscheidsles vol leesplezier
Coba van der Veer, vanaf 1 augustus de nieuwe bestuursvoorzitter van de AOb, benadrukte in haar afscheidsles op de Christelijke Hogeschool Ede het belang van leesplezier. “Een goed verhaal verbindt altijd.”
Na een loopbaan van 22 jaar geeft aanstaand AOb-voorzitter Coba van der Veer haar laatste les aan de Christelijke Hogeschool in Ede. Beeld Angeliek de Jonge
Het plezier spat eraf als Coba van der Veer tijdens haar laatste college voorleest uit Pluk van de Petteflet. Na 22 jaar met hart en ziel Taal en Jeugdliteratuur te hebben gegeven op de Christelijke Hogeschool Ede, wordt Coba voorzitter van het dagelijks bestuur van de AOb. “Misschien moeten we daar ook elke dag beginnen met een stukje voorlezen.”
Een beetje gespannen
Het is kort voor de zomervakantie. Studenten lopen druk pratend door de gangen, op weg naar hun college. Ergens in het gebouw wordt piano gespeeld. Vlagen van een bekend kinderliedje. In de koffiecorner is het nog rustig.
Met een stapeltje kopietjes en haar laptop in de ene hand en een koffie in de andere, ploft Coba van der Veer (53) neer op een stoel. Ze is een beetje gespannen, want voor haar is het een heel bijzondere dag. “Ik ga zo mijn állerlaatste college geven: Taal en Jeugdliteratuur, aan studenten die een tweejarige opleiding tot Pedagogisch Educatief Professional (PEP) volgen.”
Ineke Verschoor (58) is één van die studenten. Ze werkte in de zorg, woonde een tijd met haar gezin in het buitenland en hoopt na deze tweejarige opleiding met jonge kinderen in de daklozenopvang te gaan werken. “De lessen van Coba waren altijd heel inspirerend, met leuke creatieve opdrachten.”
Ik heb hier prachtige jaren gehad, waarin ik ben gegroeid als docent
Dat ze vandaag een loopbaan van 22 jaar aan de Christelijke Hogeschool in haar woonplaats Ede afsluit, daar wil Coba niet teveel over nadenken. “Ik probeer te doen alsof het een gewoon college is. Anders ben ik bang dat ik het niet droog houd. Ik heb hier prachtige jaren gehad, waarin ik ben gegroeid als docent, als mens.”
Ze was een prille dertiger toen ze op de hogeschool begon. Haar kinderen waren nog niet geboren. “En nu studeert mijn zoon hier. Ik heb hem dit jaar in de collegebanken gehad. Heel bijzonder was dat, ik heb hier zóveel mooie herinneringen. Er is zoveel veranderd en bereikt in die 22 jaar.”
Kenniscampus van Ede
Het Atrium, nu het kloppend hart van het hoofdgebouw van de hogeschool, waar het restaurant is gevestigd, was toen Coba begon, nog een binnentuin. “Aan de andere kant stonden een paar noodgebouwen, waar nu een heel nieuw gebouw is verrezen. De hogeschool is echt kenniscampus van Ede geworden met een heel eigen community, die hier een breed aanbod vindt: voltijd- en deeltijd bachelors, associate degree (tweejarige track), master, post-hbo, post-mbo, minor.”
En toch is het tijd om te gaan, want na een paar jaar voor de sector hbo in het hoofdbestuur gezeten te hebben, treedt Coba per 1 augustus als voorzitter toe tot het dagelijks bestuur van de Algemene Onderwijsbond (AOb). Een baan die al haar aandacht op zal slurpen.
Ze mag voorlezen uit een van haar lievelingsboeken: Pluk van de Petteflet
Maar nu nog éven niet. Nu mag ze studenten voorlezen uit een van haar lievelingsboeken uit de Nederlandse jeugdliteratuur: Pluk van de Petteflet, van Annie M.G. Schmidt. Het eerste hoofdstuk illustreert al dat dit niet voor niets een klassieker is: Pluk zoekt een huisje, maar alle huizen zijn al bezet. “Zie je, dit boek is niet gedateerd, het is hartstikke actueel”, zegt Coba. Ze leest verder, heldere stem, goed articulerend. “Dolly de duif weet dat de Torenkamer van de Petteflet leegstaat. Er is daar zelfs een vaste wastafel. Kijk, dat is dan wel weer achterhaald, Annie M.G. Schmidt schreef dit boek in 1971, toen was dat nog een luxe.”
“Hoe zou je met dit boek aan leesbevordering kunnen doen”, vraagt ze de studenten. Daarmee bedoelt ze hoe dit boek kan worden ingezet voor letterherkenning maar ook voor leesplezier. “Je kunt voor groep 3 een oefening doen waarbij ze de letter 'p' moeten herkennen. Voor kleuters kun je ook een heen en weerwolf-spel op het plein doen. Er zijn zóveel mogelijkheden om lezen leuk en spannend te maken, zodat leerlingen van groep 1 tot en met 3 leeskilometers gaan maken.”
Voorleesvaardigheid
Puur voorleesplezier spat af van Book with no pictures van B.J. Novak uit 2014. “Met dit boek heb je gegarandeerd de aandacht én lachers op je hand. Je kunt er je voorleesvaardigheid goed mee oefenen.” Jeugdliteratuur heeft volgens Coba veel functies. “Het zorgt voor ontspanning, het reguleert emoties, je kunt er normen en waarden mee overbrengen. Maar ook de esthetische kwaliteit van jeugdliteratuur is belangrijk. Het zijn vaak heel mooie en vernieuwende boeken, qua taalgebruik, illustraties en vormgeving. Het is mijn missie om leerlingen te laten genieten van boeken. Leg de lat niet te hoog. Begin met elke dag een kwartiertje lezen. Bouw het rustig op. Dan wordt het een gewoonte waar je je leven lang plezier van hebt.”
Leerlingen van de bovenbouw van de basisschool gaan voorzichtig een eigen smaak ontwikkelen. “Dat is zó leuk, dan gaan ze elkaar boeken aanraden”, weet Coba. De peer group wordt belangrijk.
Dit is ook de fase dat het verband tussen lezen en schrijven wordt gelegd. “Zelf schrijven is goed voor de ontwikkeling van allerlei vaardigheden. Niet alleen motorische, maar ook voor de fantasie.” De studenten gaan meteen enthousiast aan de slag. Ze mogen een fabel schrijven of een bloedstollend verhaal. Esther Berendsen (21) kiest voor de fabel. Ze liep stage in de jeugdzorg, maar hoopt nu via deze studie in te stromen op de pabo. De lessen van Coba hebben haar geleerd hoe je op een creatieve manier didactisch kunt aansluiten bij het kind. “Want alleen dan kun je iets overbrengen.”
Kinderen staan voor alles open, als je het maar met enthousiasme brengt
Coba geeft als tip om ook altijd een opdracht voor minder talige leerlingen te bedenken, voor wie een heel verhaal misschien te veel is. “Bedenk bijvoorbeeld een cliffhanger en laat de leerling dat afmaken. Of laat leerlingen die moeite hebben met schrijven, een hoorspel maken en anders een luisterboek. Zorg dat alle leerlingen mee kunnen doen. Een goed verhaal verbindt altijd.”
Poëzie voor kinderen? “Ja hoor, kan makkelijk”, vindt Coba. “Kinderen staan voor alles open, als je het maar met enthousiasme brengt. Om op gang te komen kun je bijvoorbeeld associëren op een muziekfragment. Moet je kijken wat een beelden er naar boven komen. Daarmee kun je een gedicht maken.”
Coba vertelt over verschillende dichtvormen: het elfje, de haiku en de limerick, de favoriet van Coba: ‘Er was eens een kaasboer uit Gouda, die liep rond de tafel zijn vrouw na. De vrouw zei heel vief: ‘Alles is relatief; als ik iets harder loop, zit ik jou na!’
Ook hier staat het plezier weer voorop. “Het hoeft allemaal niet zo verheven. Je kunt ook met koelkastpoëzie aan de slag gaan. Dat zijn van die magneetstripjes met allemaal losse woorden. Heerlijk om te doen.”
Misschien wel de belangrijkste tip van dit allerlaatste college van Coba: “Veel ouders stoppen met voorlezen na groep 8. Maar dat hoeft natuurlijk niet. Blijf lekker voorlezen. Ook als je al lang en breed volwassen bent, is het héérlijk om voorgelezen te worden.”
’
