Doorrekening CPB: extra geld of juist bezuiniging voor onderwijs?
Onderwijs en onderzoek moeten miljarden euro’s erbij krijgen, vinden D66, GroenLinks-PvdA en Volt. Maar de VVD wil juist anderhalf miljard harder gaan bezuinigen, blijkt uit de doorrekening van het Centraal Planbureau. De langstudeerboete is terug van (amper) weggeweest. Onacceptabel, vindt de AOb.
Met de doorrekening van verkiezingsprogramma’s door het Centraal Planbureau laten politieke partijen zien welke keuzes zijn maken voor de toekomst van Nederland. Beeld: Canva
Voor de twaalfde keer heeft het Centraal Planbureau (CPB) prijskaartjes gehangen aan de verkiezingsbeloften van politieke partijen. Ook moesten de tien deelnemende partijen delen waar ze het allemaal van willen betalen.
De VVD wil een ‘vertragingsbijdrage’ voor studenten die te langzaam hun diploma behalen
Voor het onderwijs staat momenteel een kabinetsbezuiniging van 1,1 miljard euro in de boeken. De VVD is de enige die daar bovenop nog eens anderhalf miljard euro weghaalt, blijkt uit Keuzes in Kaart, zoals de CPB-doorrekening heet. De VVD wil onder andere 600 miljoen op universiteiten en hogescholen bezuinigen als ‘vertragingsbijdrage’ voor studenten die te langzaam hun diploma behalen. “Dat klinkt als een verkapte langstudeerboete”, reageert AOb-voorzitter Coba van der Veer. “Daar hebben we juist maandenlang actie tegen gevoerd. Extra bezuinigingen zijn voor ons onacceptabel. Wie op onderwijs bezuinigt zet Nederland in z’n achteruit.” Omgekeerd wil de VVD 200 miljoen euro reserveren voor een ‘kortstudeerbonus’ voor studenten die op schema afstuderen.
Ook de BBB bezuinigt in haar verkiezingsprogramma op onderwijs bovenop de bestaande besparingen, en wel 300 miljoen.
Bij een aantal partijen groeien de onderwijsuitgaven wel, maar onvoldoende om de eerdere bezuinigingen terug te draaien: ChristenUnie (+100 miljoen), CDA (+300 miljoen), SGP (+400 miljoen) en NSC (+800 miljoen).
Onderwijs rendeert
Onbegrijpelijk, vindt de AOb, want onderwijs rendeert. “Het betaalt zich terug in maatschappelijk welzijn”, zegt Van der Veer. “Gelukkig heeft het CPB dit keer bij de doorrekening van de verkiezingsprogramma's ook op die manier gekeken. Ze hebben in hun berekening de ontwikkeling van menselijk kapitaal meegenomen.”
Van alle partijen investeert D66 het meest in onderwijs, namelijk 5,1 miljard euro. De partij denkt aan veel hogere bedragen voor onderwijs en onderzoek. GroenLinks-PvdA en Volt trekken 3 miljard euro extra uit. Van de rechtse partijen heeft vooral JA21 vertrouwen in het nut van onderwijs en wetenschap: de partij heeft er 1,9 miljard euro extra voor over.
De ChristenUnie wil bezuinigen op het Masterplan basisvaardigheden
Hoeveel er precies naar universiteiten en hogescholen zou gaan, is niet altijd makkelijk te zien, bijvoorbeeld als partijen het budget voor alle onderwijsinstellingen willen verhogen (van basisschool tot universiteit). Maar sommige maatregelen zijn wel helder. De ChristenUnie wil bijvoorbeeld het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek 600 miljoen euro erbij geven, terwijl de partij in het primair en voortgezet onderwijs wil bezuinigen op het ‘Masterplan basisvaardigheden’. Dat masterplan hoeft er alleen nog maar te zijn voor zwakke scholen, vindt de partij.
Minder internationale studenten
Het CDA komt in het hoger onderwijs op nul uit, maar hoe? De partij wil enerzijds meer geld besteden aan het Fonds Onderzoek en Wetenschap (300 miljoen), maar anderzijds datzelfde bedrag bezuinigen. Er moeten minder internationale studenten hierheen komen, vinden de christendemocraten, en bovendien moet er ‘capaciteitsbekostiging’ in het hoger onderwijs komen. Dat laatste betekent kennelijk minder bekostigde studieplaatsen bij universiteiten en hogescholen.
Het CDA wil de lumpsum voor het voortgezet onderwijs verlagen met 300 miljoen
Ook wil het CDA de lumpsum voor het voortgezet onderwijs verlagen met 300 miljoen. En gelijktijdig de financiering voor subsidies voor het primair én voortgezet onderwijs verhogen met 200 miljoen. Dat is tegen het zere been van de AOb, die inzet op structurele financiering.
Het is onbegrijpelijk dat er partijen zijn die hun huiswerk niet doen
“Met de doorrekening van verkiezingsprogramma’s door het Centraal Planbureau laten politieke partijen zien welke keuzes zij maken voor de toekomst van Nederland”, reageert Van der Veer. “Dat is transparant en eerlijk. Het is onbegrijpelijk dat er partijen - PVV, SP, Denk, FvD, PvdD - zijn die hun huiswerk niet doen en daarmee niet eerlijk zijn ten opzichte van de kiezer.”
