Deze zeven taken zijn niet verplicht

Groeit het werk je boven het hoofd? Kijk dan eens kritisch naar je taken. En maak samen met je team afspraken over wat minder of anders kan. Deze zeven onderwerpen moeten niet. Ze mogen wel, behalve de laatste dan.

Je hoeft geen groepsplannen te maken (po)

Vorderingen van leerlingen goed in beeld hebben: dat moet. En leraren moeten handelen naar die vorderingen. Maar hoe scholen vorderingen vastleggen en zichtbaar maken, mogen ze zelf bepalen. Het kan op basis van observaties, van werk van de leerlingen of van toetsen.

Elk schooljaar drie rapporten? Niet verplicht (po/vo)

Scholen moeten ouders informeren over de vordering van hun kind. Maar een school is vrij in de vorm van rapporteren en in het aantal rapporten. De meeste basisscholen delen drie keer per jaar een rapport uit. In het voortgezet onderwijs zijn het er ook vaak twee of drie.

Verslagen van oudergesprekken? Alleen als je dat nuttig vindt (po/vo)

De wet schrijft niet voor hoe vaak leraren per jaar oudergesprekken moeten voeren. Ook zijn er geen voorschriften voor het wel of niet schrijven of laten ondertekenen van gespreksverslagen. In de wet staat dat leraren zelf gaan over de oudercontacten.

Er bestaan geen verplichte werkwijzen (zoals het directe instructiemodel) (po/vo)

De Onderwijsinspectie kijkt naar het niveau van jouw didactisch handelen. Als professional moet je kunnen uitleggen waarom je bepaalde keuzes in het lesgeven maakt. Er wordt niet gecontroleerd of je methodes goed volgt of welke didactische werkwijze je hanteert.

Het kan wel zo zijn dat een schoolbestuur kiest voor een bepaald didactisch model. Niet elke leraar kan zich altijd vinden in de keuze voor een bepaalde werkwijze. “Leraren zijn vaak alleen gehoord via de paar ‘bevlogen’ collega’s die in de personeelsgeleding van de medezeggenschapsraad zitten”, weet beleidsmedeweker Roos Bonnemaijers van de AOb. “In dit soort situaties is het heel belangrijk dat er een professioneel statuut is, of een lerarenraad. De keuze voor een didactisch model raakt de professionele autonomie van leraren en moet daarom ook door hen gemaakt worden.”

Niet elke leerling heeft een ontwikkelingsperspectief nodig (po/vo, m.u.v. so, vso en praktijkonderwijs)

Scholen moeten een ontwikkelingsperspectief opstellen voor leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben. Het opstellen zo’n ontwikkelingsperspectief hoeft niet voor de basisondersteuning. Denk bijvoorbeeld aan aanpassingen voor een leerling met dyslexie. Wat onder het basis ondersteuningsaanbod valt, kun je teruglezen in het ondersteuningsplan van het samenwerkingsverband waar jouw school onder valt.

Het leerlingvolgsysteem hoeft niet uitgebreid te zijn (po/vo)

Basisscholen zijn sinds 2014 wettelijk verplicht om een leerlingvolgsysteem te gebruiken voor taal en rekenen. Voor andere vakken geldt die verplichting niet. Ook hoef je in zo’n systeem niet per toets vast te leggen of leerlingen vragen goed of fout hebben beantwoord. Middelbare scholen zijn niet verplicht om een volgsysteem te gebruiken. In de praktijk doet bijna elke middelbare school het, bijvoorbeeld met Magister, om leerprestaties te monitoren.

Voormalig onderwijsminister Dennis Wiersma wilde, vanuit het Masterplan Basisvaardigheden, een leerlingvolgsysteem verplichten voor de onderbouwklassen in het voortgezet onderwijs. Het is onduidelijk of en hoe een nieuw kabinet dit voortzet.

Schoolse toetsen afnemen bij kleuters? Dit mag niet meer (po)

De ontwikkeling van kleuters moet worden gevolgd, maar niet door het afnemen van toetsen. Sinds dit schooljaar mogen scholen bij kleuters geen gebruik meer maken van schoolse toetsen met een opgavenboekje, pen en papier. ‘Scholen moeten aan de hand van observaties nagaan hoe hun kleuters ervoor staan', laat het ministerie van Onderwijs weten.

Ga in gesprek over nutteloze taken

Deze zeven taken hoeven niet van de Onderwijsinspectie, van de Wet op het primair onderwijs of de Wet op het voortgezet onderwijs. Maar misschien moeten een aantal onderwerpen wel van jouw schoolbestuur of leidinggevende. Zie jij het nut niet in van iets wat je werkgever jou oplegt? Ga het gesprek dan aan. Onderling als team, maar ook met de schoolleiding en het schoolbestuur. En stel samen het - wettelijk verplichte - professioneel statuut op. De AOb kan je ondersteunen.

Samen bereiken we meer! Sluit je aan bij de AOb

Bronnen en credits

De brochure Ruimte in Regels (2017) en verschillende online publicaties door de Onderwijsinspectie
De Wet op het primair onderwijs (Wpo), de Wet op het voortgezet onderwijs (Wvo) en de Wet beroep leraar (Wbl), waarvan laatstgenoemde een artikel is binnen de Wpo en de Wvo
Het bericht ‘Geen toetsen meer voor kleuters’ op Rijksoverheid.nl

Auteur: Joëlle Poortvliet, met dank aan Roos Bonnemaijers

Beeld: useng (iStock)

Dossier: Belangrijke onderwijsthema's

De vrijheid om je werk op eigen wijze te kunnen doen, staat op veel scholen onder druk. Tegelijk hoort elk schoolbestuur sinds 2017 een professioneel statuut te hebben. Hierin maken leraren, schoolleiding en bestuurders afspraken over de zeggenschap van leraren over hun vak.

Karen Heij Angeliek de Jonge

1 november 2023

‘Zoals we in Nederland kinderen toetsen is gevaarlijk voor hun ontwikkeling’

De eindtoets in het basisonderwijs is niet geschikt voor conclusies over hoe het onderwijs presteert, stelt toetsexpert Karen Heij in het Onderwijsblad. Bovendien heeft onze manier van toetsen voor kinderen geen waarde, zegt ze: ‘Het kind is er niet om de school te laten scoren.

Pauze kopje thee

6 november 2023

Juridisch: mag mijn werkgever de pauzetijden ineens aanpassen?

Een schooldirecteur die midden in het jaar besluit om de pauze naar achter te schuiven omdat er meer toezicht nodig is op het schoolplein. Plots start de pauze niet meer rond 12. 00 uur, maar kunnen leraren om 14.